ماجرای تجمع اتباع افغانستانی در مقابل سفارت افغانستان در تهران چیست؟
پیش از ظهر امروز، تعدادی از اتباع افغانستانی در مقابل سفارت افغانستان در تهران واقع در تقاطع خیابان شهید بهشتی و خیابان پاکستان تجمع کردند؛ موضوعی که بار دیگر توجه افکار عمومی را به وضعیت خدمات کنسولی سفارت افغانستان در ایران جلب نمود.
علت تجمع مقابل سفارت افغانستان چه بود؟
بر اساس پیگیری های خبرنگاران، دلیل اصلی این تجمع، مشکلات مربوط به دریافت خدمات کنسولی مانند تهیه و تمدید اسناد هویتی، شناسنامه، گذرنامه و اسناد ازدواج برای مهاجرین افغان بوده است. به گفته شاهدان، بی نظمی و برخورد نامناسب کارمندان سفارت نیز در شکل گیری این اعتراض مردمی نقش داشته است.
این تجمع موجب بروز ترافیک سنگین در خیابان شهید بهشتی شد که با حضور مأموران پلیس پایتخت، روند هدایت جمعیت و پایان دادن به تجمع انجام گرفت.
ماجرای برخورد خشن با دانشجوی افغانستانی در سفارت
ماجرا فقط به اعتراض عمومی ختم نمی شود. چندی پیش، «مهر آغا مصدق»، دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه تهران، روایت تلخی از ضرب و شتم در داخل سفارت افغانستان ارائه داد که واکنش های زیادی در پی داشت.
او برای تمدید گذرنامه اش به سفارت مراجعه کرده بود، اما به گفته خودش، پس از بررسی مدارک، به دلایل نامشخص از صدور پاسپورت برایش امتناع شد و سپس با خشونت فیزیکی مورد ضرب و جرح قرار گرفت. شدت جراحت به حدی بوده که نیروهای اورژانس وی را به بیمارستان منتقل کردند.
«آن قدر ترسیده بودم فکر کردم می خواهند من را همان جا بکشند. گلوی من را فشار دادند، به سرم ضربه زدند و مدارکم را نمی دادند. فقط می خواهم یقین داشته باشم اگر دوباره به آن سفارت رفتم، زنده بروم و برگردم.»
آیا خشونت در سفارت افغانستان محدود به یک مورد است؟
بررسی ها نشان می دهد این نخستین بار نیست که چنین رفتارهای خشونت آمیزی در سفارت افغانستان در تهران گزارش می شود. فعالان حقوق بشر و مهاجرت، بارها به برخورد نامناسب با مهاجران افغان در کنسولگری افغانستان اشاره کرده اند.
قمر تکاوران، پژوهشگر حوزه مهاجرت، می گوید: «از زمانی که طالبان کنترل سفارت را به دست گرفتند، این رفتارها شدت یافته و گزارش هایی از برخوردهای تحقیرآمیز و حتی فیزیکی در دست است؛ تا حدی که برخی مهاجران از مراجعه دوباره به سفارت ترس دارند.»
واکنش ها و ابعاد حقوقی مسئله
از منظر حقوق بین الملل، سفارتخانه ها هرچند در خاک کشور دیگر واقع شده اند، اما بخشی از خاک کشوری هستند که نمایندگی آن را دارند. صالح نقره کار، وکیل مطرح دادگستری، در این باره می گوید:
سفارت تحت نظر نظام حقوقی دولت خود است، اما اگر جرمی در آنجا واقع شود و شاکی وجود داشته باشد، می تواند در مجامع بین المللی درخواست دادخواهی کند.
او همچنین به ابعاد انسانی ماجرا اشاره می کند و می گوید هر انسانی حق طلب عدالت و محافظت از حقوق بنیادین خود را دارد.
تحولات اخیر در ترکیب تیم دیپلماتیک سفارت افغانستان
روزهای گذشته، “فضل محمد حقانی” به عنوان کاردار جدید سفارت افغانستان در تهران منصوب شد. طبق اعلام رسمی، وزارت خارجه طالبان برای رفع مشکلات اجرایی، تیمی متشکل از ۷ دیپلمات را از کابل به تهران اعزام کرده است. این تغییرات با هدف ارتقاء عملکرد سفارت انجام شده است.
با این حال، فعالان افغان در ایران معتقدند این تحولات در نحوه برخورد با مهاجرین تغییری ایجاد نکرده است. پیش از این نیز وزارت امور خارجه ایران اعلام کرده بود که در تحویل وتحولات داخلی سفارت افغانستان دخالتی نداشته است.
تجمعات مشابه در گذشته
تجمع امروز منحصر به فرد نیست. در ماه های گذشته نیز چندین بار تجمعاتی از سوی مهاجران افغانستانی در اعتراض به وضعیت خدمات کنسولی برگزار شده اند. هر بار عامل اصلی، رفتار نامناسب، بی نظمی و تأخیر در روند انجام کارهای کنسولی بوده است.
جمع بندی
آنچه در مقابل سفارت افغانستان در تهران رخ داد، تنها بخشی از مشکلات گسترده مهاجرین افغان در برخورد با ساختار دیپلماتیک کشورشان در ایران است. با توجه به افزایش جمعیت مهاجران افغان در ایران، ضروری است که نهادهای دولتی افغانستان و همچنین جامعه جهانی نسبت به رفتارهای انسانی، حقوق بشر و کرامت پناهجویان و مهاجرین توجه بیشتری نشان دهند.
تضمین امنیت مراجعان به نهادهای دیپلماتیک، از وظایف دولت هاست، چه میزبان، چه ارسال کننده. اعتمادسازی، شفافیت خدمات و گسترش روابط انسانی، مهم ترین اقداماتی است که می تواند مانع تکرار چنین اتفاقاتی در آینده شود.
عباس آباد، خیابان پاکستان، کوچه چهار، پلاک ۲ محل فعلی سفارت افغانستان در تهران است. امید است که این مکان، همانند هر نمایندگی دیپلماتیک دیگر، محلی برای خدمت رسانی باشد، نه محل ترس و بی عدالتی.
نظرات کاربران