داستان و بیوگرافی علی اشرف پروانه معروف به علی کرده [مایکل اسکوفیلد ایرانی]

داستان و بیوگرافی علی اشرف پروانه معروف به علی کرده

علی اشرف پروانه که بیشتر با لقب علی کرده در رسانه ها و میان مردم شناخته می شود، یکی از مجرمان خطرناک ایرانی است که به خاطر فرار بی نظیرش از زندان رجایی شهر توانست آوازه ای همانند مایکل اسکوفیلد در ذهن مخاطبان ایجاد کند. داستان زندگی، جرم، مجازات و فرار او یکی از جنجالی ترین و حیرت آورترین پرونده های جنایی ایران در سال های اخیر محسوب می شود.

زندگی نامه و پیش زمینه

علی اشرف پروانه در یکی از مناطق کردنشین غرب کشور، حوالی کرمانشاه به دنیا آمد. او در خانواده ای نسبتاً فقیر رشد کرد و از نوجوانی مشغول به کارگری شد. گفته می شود که از کودکی در محیطی بزرگ شده بود که بسیاری از خانه ها سلاح گرم داشتند، که این موضوع بعدها در فرهنگ و شخصیت او نمود پیدا کرد.

پس از وقوع یک قتل غیرعمد در تصادف جاده ای با دو دانش آموز، علی اشرف ناچار شد دیه سنگینی پرداخت کند که زندگی اقتصادی او را تحت تأثیر قرار داد. این فشارها، مقدمه ای شد برای ورود او به دنیای جرم و سرقت.

ورود به دنیای جرم

در اواسط دهه ۷۰، علی اشرف به تهران آمد و ابتدا در شرق تهران اقامت گزید. کارگری و بنایی پیشه او بود. بعدها به واسطه فشار مالی و روحی به ویژه به خاطر پرداخت دیه، به همراه چند تن دیگر به سرقت های مسلحانه روی آوردند. سرقت هایی که به گفته خودش بدون سلاح انجام می شد، ولی با کشف سلاح گرم در محل زندگی وی، حضور او در سرقت های مسلحانه قطعی شد.

نهایتاً او در سال ۱۳۸۱ پس از چندین سرقت، توسط پلیس دستگیر شد و پس از بازجویی های گسترده، به اعدام محکوم شد. اما بعدتر این حکم به ۳۰ سال زندان کاهش یافت.

فرار اول: فرار در بیرون از زندان

علی اشرف در یکی از نخستین فرارهایش، مأموران را فریب داد و به بهانه همکاری با پلیس برای دستگیری هم دستانش، موفق شد با کمک چند نفر مسلح از دست پلیس فرار کند. این آغاز دوران جدیدی از فرار و فعالیت مجرمانه برای او بود. او از طریق تغییر چهره، استفاده از مدارک جعلی و هویت های دیگر به زندگی آزاد در دل جامعه ادامه داد.

دستگیری مجدد و محکومیت سنگین

در اردیبهشت سال ۱۳۸۲، زمانی که در حوالی میدان رسالت سوار بر پراید بود، دوباره دستگیر شد. با وجود تغییر چهره، پلیس با انگشت نگاری هویت واقعی او را کشف کرد. پس از بازجویی ها و جلسات متعدد دادگاه، علی اشرف به اعدام محکوم شد، اما بعد از تجدید نظر حکم او به ۳۰ سال زندان در زندان رجایی شهر کاهش یافت.

فرار دوم: نقشه ای هوشمندانه برای رهایی

در زندان رجایی شهر، علی اشرف با همکاری دو زندانی دیگر به نام های اردشیر و صدیق، نقشه ای بسیار دقیق و پیچیده برای فرار طراحی کرد. آن ها طی بیش از ۳ سال با قاشق و چنگال تونلی حفر کردند تا بتوانند به سالن اجتماعات زندان برسند. برای عبور از تونل تنگ حتی رژیم غذایی سختی گرفتند تا به شدت لاغر شوند.

نهایتاً در خرداد ۱۳۸۴، آنان با پوشیدن لباس هایی یکسره از پلاستیک، خود را وارد کانال کردند و موفق شدند از طریق سالن اجتماعات، از نخستین حلقه امنیتی زندان خارج شده و فرار کنند.

بازگشت به جرم پس از فرار

تنها چند روز پس از فرار بزرگ، علی اشرف زندگی عادی را کنار گذاشت و دوباره وارد عرصه سرقت های شبانه شد. او با برادرش علی اکرم و چند فرد دیگر فعالیت خود را از سر گرفت و عمدتاً در شرق تهران به سرقت مسلحانه از آپارتمان ها پرداخت. مشخص شد او حتی برنامه داشته تا از مأموران و قضاتی که مسئول بازداشت و محاکمه اش بوده اند انتقام بگیرد.

بازداشت دوباره و پایان افسانه اسکوفیلد ایرانی

پس از ۶ ماه زندگی مخفی و جرم، پلیس با ردیابی فعالیت های مجرمانه، توانست مکان وی را در شهرک ولیعصر شناسایی کند. در طی یک عملیات ویژه و تیراندازی، علی اشرف بار دیگر بازداشت شد. در این درگیری چند گلوله به پای او اصابت کرد و این بار به شدت مجروح بازداشت شد.

همدستان او نیز یا دستگیر شدند یا از کشور خارج شدند. علی اشرف مجدداً به زندان رجایی شهر منتقل شد و ادامه دوران حبس خود را در انزوا و سکوت خبری سپری کرد.

آخرین خبرها و وضعیت کنونی علی اشرف پروانه

آخرین اخباری که از علی اشرف پروانه منتشر شده، مربوط به سال ۱۳۹۸ است. در آن سال، پس از زلزله ای در کرمانشاه که منجر به فوت مادر و خواهرش شد، در اعتراض به عدم صدور مرخصی، نامه ای نوشت و اعتصاب غذا کرد. از آن زمان تاکنون، خبر موثقی درباره وضعیت فعلی او منتشر نشده است.

با تعطیل شدن زندان رجایی شهر در سال ۱۴۰۲، احتمال می رود او به یکی از زندان های اطراف تهران منتقل شده و همچنان در حال گذراندن حبس طولانی مدت ۳۰ ساله خود باشد.

نتیجه گیری: آیا علی اشرف پروانه واقعاً مایکل اسکوفیلد ایرانی بود؟

با نگاهی به زندگی پر رمز و راز علی اشرف پروانه، می توان گفت که او به اندازه ای باهوش، با اراده و خطرناک بود که از یک زندان امنیتی همچون رجایی شهر با تونل زنی فرار کند. اما برخلاف مایکل اسکوفیلد، قهرمانی در کار نبود؛ بلکه جرایم فراوان و صدمات اجتماعی پشت این فرارها وجود داشت.

او نمادی از یک مرد بااستعداد اما بی راه مانده است؛ کسی که هوش و شجاعتش را نه برای نجات، بلکه برای تخریب و جرم به کار گرفت. داستان علی کرده، همچنان یکی از به یادماندنی ترین روایت های تاریخی درباره فرار از زندان در ایران است.