فک های دریای خزر همچنان در حال تلف شدن! فرضیه بیماری رد شد + علت
در ماه های اخیر، افزایش نگران کننده تلفات فک های خزری در سواحل جنوبی دریای خزر، موجی از نگرانی را در میان فعالان محیط زیست و کارشناسان به وجود آورده است. در حالی که در سال گذشته تعداد لاشه های یافت شده انگشت شمار بود، امسال این رقم به ۳۶ قلاده فک خزری رسیده است. با توجه به یافته های اخیر، فرضیه ابتلای فک ها به بیماری رد شده و تمرکزها بر سایر احتمال های مرگ ومیر این گونه در خطر انقراض معطوف شده است.
فرضیه بیماری تأیید نشد
طبق اعلام رئیس اداره محیط زیست دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران، نمونه برداری صورت گرفته از یک لاشه فک در منطقه میانکاله نشان داده که بیماری، عامل تلفات نبوده است. وی اشاره کرد که سایر لاشه ها به دلیل فساد پیشرفته، امکان نمونه برداری نداشتند.
داریوش مقدس، در این باره گفت: «با بررسی دقیق لاشه ای که امکان آزمایش داشت، فرضیه بیماری فک خزری رد شد.»
دلایل احتمالی تلفات فک های خزری
با کنار گذاشته شدن فرضیه بیماری، توجهات به دیگر عوامل تهدید کننده این گونه جلب شده است. برخی از این عوامل عبارتند از:
- برخورد با قایق های موتوری به ویژه در فصل مهاجرت فک ها
- گیر افتادن در تورهای صیادی به عنوان یکی از موانع جدی
- آلودگی شدید دریای خزر که زیستگاه فک ها را تخریب کرده است
- کاهش منابع غذایی در طبیعت بر اثر بهره برداری بی رویه
- تغییرات اقلیمی و دمایی که شرایط محیطی زندگی فک ها را مختل کرده است
فک خزری؛ تنها پستاندار دریای خزر در آستانه انقراض
فک خزری (Pusa caspica)، تنها پستاندار دریای خزر و گونه ای بومی و اندمیک این ناحیه است. این فک ارزشمند، در رأس هرم غذایی دریای خزر قرار دارد و نقش مهمی در تنظیم اکولوژیکی این اکوسیستم ایفا می کند. متأسفانه به دلیل افزایش فشار تهدیدات انسانی و طبیعی، این گونه در فهرست گونه های در معرض خطر انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار گرفته است.
واکنش دستگاه های اجرایی و اقدامات انجام گرفته
بر اساس گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، در واکنش به تلفات غیرعادی فک خزری، اقداماتی به شرح زیر انجام شده است:
- تأسیس دبیرخانه حفاظت از فوک خزری و تشکیل کارگروه اجرایی استانی
- استقرار مراکز امداد و نجات فک خزری در استان های ساحلی
- برگزاری کارگاه های آموزشی برای صیادان، محیط بانان و جوامع محلی
- تهیه موشن گرافی های آموزشی و نصب تابلوهای اطلاع رسانی در مناطق حساس
- تشکیل جلسه ویژه با حضور مقامات سازمان برای پیگیری موضوع در سطح ملی و منطقه ای
لزوم همکاری منطقه ای برای نجات فک خزری
با توجه به اینکه دریای خزر زیستگاه مشترک فک خزری میان پنج کشور ساحلی است، حفاظت از این گونه نیازمند همکاری های بین المللی و منطقه ای است. قرار است موضوع تدابیر حفاظتی در اجلاس مشترک کشورهای عضو کنوانسیون تهران (COP7) که در تهران برگزار خواهد شد، مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد.
نقش مهم آگاهی عمومی
آگاه سازی عمومی و مشارکت جوامع محلی در گزارش لاشه ها و جلوگیری از دفن خودسرانه آنها نقش کلیدی در کنترل و تحقیق پیرامون این پدیده دارد. مسئولان محیط زیست تأکید دارند که درصورت مشاهده لاشه فک، شهروندان باید با ادارات محیط زیست یا دامپزشکی تماس بگیرند تا تیم های تخصصی اقدامات مربوطه را انجام دهند.
جمع بندی
افزایش تلفات فک های خزری زنگ خطری جدی برای این گونه در حال انقراض و کل اکوسیستم دریای خزر محسوب می شود. در حالی که فرضیه شیوع بیماری رد شده، عوامل متعددی از جمله فشارهای انسانی، آلودگی، کاهش منابع غذایی و تغییرات زیست محیطی کماکان تهدیدی برای بقای این گونه محسوب می شوند.
حفاظت از فک خزری، نه تنها برای حفظ تنوع زیستی بلکه برای پایداری اکولوژیکی دریای خزر ضروری است. مشارکت تمامی نهادهای ملی و منطقه ای، در کنار آگاهی عمومی می تواند نقش اساسی در توقف روند کاهشی جمعیت فک های خزری ایفا کند.
نظرات کاربران