درس بزرگ ایران به چین و کره شمالی | تجربه مقابله با تحریم‌ ها و عبور از فشارهای بین‌ المللی

ایران طی سال های اخیر با تحریم ها و فشارهای بین المللی گسترده ای روبه رو بوده و تجربه ی پایداری در مقابل اقدامات خصمانه را به خود اختصاص داده است. اکنون که آمریکا و رژیم صهیونیستی دست به حمله ای تحمیلی علیه تاسیسات هسته ای ایران زده اند و واشنگتن با مشارکت جدی خود در این تجاوز، اختلافات بزرگی را در سطح جهانی رقم زده، درس های مهمی برای کشورهایی مانند چین و کره شمالی در زمینه حفظ امنیت و سیاست گذاری هسته ای به همراه داشته است.

حمله به تاسیسات هسته ای ایران؛ تحولی استراتژیک در نگاه جهانی

طبق گزارش منابع معتبر، آمریکا در دوران مذاکرات، تحت پوشش همکاری و فریب سیاسی، گام هایی برای حمله برنامه ریزی شده به تاسیسات هسته ای ایران برداشت. این حمله که با همکاری مستقیم رژیم صهیونیستی صورت گرفت، نه تنها حقوق بین الملل را زیر سوال برد، بلکه نشانه ای آشکار به سایر کشورها داد که حتی با وجود تعامل بی سابقه با آژانس بین المللی انرژی اتمی، هیچ تضمینی برای عدم تجاوز وجود ندارد.

نگاهی متفاوت از سوی چین و کره شمالی

این حادثه باعث شد تا کشورهای مهمی چون چین و کره شمالی که عمدتاً در اردوگاه مقابل غرب قرار دارند، رویکردهای جدید و محتاطانه تری برای حفاظت از تاسیسات و دانشمندان هسته ای خود اتخاذ کنند. ایران با وجود اینکه همکاری های گسترده ای با نهادهای بین المللی داشت، با بهانه های واهی مورد حمله قرار گرفت؛ موضوعی که حالا پکن و پیونگ یانگ را به سمت بازدارندگی بیشتر و اقدامات احتیاطی جدی تر سوق داده است.

پیامدهای حمله؛ باز شدن درهای تهاجم پیشگیرانه

عدم سکوت جامعه جهانی در برابر این اقدام می تواند مدلی جدید از «تهاجم پیشگیرانه» یا «دفاع بازدارنده» را برای سایر قدرت های هسته ای فراهم کند. یعنی همان طور که آمریکا با توجیهات حقوقی و سیاسی ساختارشکنانه، زیرساخت های ایران را هدف گرفت، این رویکرد ممکن است توسط چین در مواردی مثل تبت، تایوان یا حتی کره شمالی در قبال کشورهای همسایه مورد استفاده قرار گیرد. نگرانی های امنیتی در ایالات متحده نیز افزایش یافته؛ چرا که امکان تأثیرگذاری رفتار اخیر غرب بر سیاست های تهاجمی بالقوه پکن یا پیونگ یانگ وجود دارد.

تجربه ایران؛ الگویی جهانی برای مقابله با تحریم ها و فشارها

درس بزرگ ایران برای چین، کره شمالی و سایر کشورهای دارای فناوری هسته ای این است که حتی با بیشترین میزان همکاری و شفافیت نیز ممکن است هدف اقدامات خصمانه قرار گیرند. بنابراین، باید:

• توان بازدارندگی هسته ای خود را تقویت کنند.
• امنیت تاسیسات راهبردی و دانشمندان را به اولویت تبدیل کنند.
• آماده سازی کامل برای عبور از تحریم ها و فشارهای چند جانبه داشته باشند.
• مولفه های دیپلماسی فعال و دفاع همه جانبه را توسعه دهند.

نگرانی جهانی از بی ثباتی هنجارها و آینده اتمی

به گفته لیل گلداشتاین، کارشناس دفاعی در واشنگتن، این حمله می تواند نه تنها معاهده NPT را تضعیف کند بلکه هنجارهای بین المللی را به شدت آسیب پذیر نماید و سایر بازیگران هسته ای را به «تعامل تهاجمی تر» سوق دهد. به باور ژائو تونگ، پژوهشگر بنیاد کارنگی، اکنون چین با دغدغه بیشتری برنامه های پلوتونیوم را دنبال خواهد کرد و احتمال توجیه اقدامات بازدارنده علیه مراکز هسته ای در کشورهای نزدیک، قابل انتظار است.

آینده اتمی؛ تغییری جدی در نگاه قدرت ها

آمارها نشان می دهد اکنون در میان ۹ کشور صاحب سلاح هسته ای، همه به دنبال ارتقاء و توسعه برنامه های خود هستند. تیموتی هیث، پژوهشگر موسسه رند، جمع بندی می کند: «حمله اخیر می تواند چین و کره شمالی را به توسعه هرچه بیشتر برنامه های هسته ای سوق دهد؛ چرا که ایران فاقد بازدارندگی هسته ای بود.» هرچند بعید است حمله ای مشابه علیه چین صورت گیرد، اما سیاست های جدید دفاعی و بازدارنده بدون تردید، به اولویت این کشورها بدل خواهد شد.

• تجربه ایران زنگ خطر بزرگی برای همه رژیم های هسته ای دنیا است.
• اتخاذ رویکرد احتیاطی و افزایش آمادگی دفاعی و دیپلماتیک به الگویی برای چین و کره شمالی تبدیل شده است.
• بی ثباتی هنجارهای بین المللی می تواند جهان را وارد دوره ای جدید از مسابقه تسلیحات اتمی کند.

در نهایت، آنچه امروز جهان باید از ایران بیاموزد، ضرورت آماده باش و تقویت ظرفیت های داخلی برای عبور از هرگونه بحران تحمیلی است. چین و کره شمالی در حال بررسی جدی این تجربه هستند تا برای رویارویی با هر تهدید یا تحریمی، آماده تر از همیشه باشند.