افزایش سن ازدواج یکی از بزرگترین چالش های حوزه خانواده در ایران است
در سال های اخیر، افزایش سن ازدواج به یکی از مهم ترین دغدغه ها و چالش های حوزه خانواده در کشور ایران تبدیل شده است. این مسئله، که از دید برخی کارشناسان اجتماعی حتی مهم تر از معضل کودک همسری است، تأثیر مستقیمی بر پایداری ساختار خانواده و جمعیت کشور دارد و باید مورد توجه فوری قرار گیرد.
بزرگ نمایی خطر کودک همسری و غفلت از واقعیت افزایش سن ازدواج
به گفته انسیه خزعلی، معاون اسبق امور زنان و خانواده رئیس جمهور، رسانه ها و برخی نهادهای بین المللی بر جنبه های خاصی از وضعیت زنان در ایران تمرکز دارند و موضوع کودک همسری را بیش از حد بزرگ نمایی کرده اند؛ در حالی که افزایش سن ازدواج امروز، مشکل اصلی بسیاری از خانواده های ایرانی است.
وی تأکید می کند که در بعضی فرهنگ ها و قومیت ها، ازدواج در سنین پایین ممکن است عادی باشد اما این پدیده فراگیر نیست و سهم کوچکی از کل ازدواج ها را شامل می شود. در مقابل، افزایش تعداد افراد مجرد در سنین بالاتر، کاهش نرخ ازدواج و تبعات اقتصادی، روانی و فرهنگی آن نگران کننده تر است.
دلایل عمده افزایش سن ازدواج در ایران
از دیدگاه کارشناسان، عوامل زیر می توانند از مهم ترین دلایل افزایش سن ازدواج در ایران باشند:
- افزایش هزینه های زندگی و عدم توان اقتصادی جوانان برای تشکیل خانواده
- مشکلات اشتغال و نبود امنیت شغلی و درآمد کافی
- تغییرات فرهنگی و شیوه زندگی مدرن که باعث تأخیر در تصمیم به ازدواج می شود
- عدم تطابق سطح انتظارات زوجین و بالا بودن معیارهای انتخاب همسر
- کمبود سیاست های حمایتی دولت برای تسهیل ازدواج جوانان
تبعات منفی اقتصادی و اجتماعی افزایش سن ازدواج
بالا رفتن سن ازدواج آثار منفی متعددی دارد که نمی توان آن را نادیده گرفت. برخی از مهم ترین پیامدهای آن عبارت اند از:
- افزایش تعداد مجردان در سنین بالا و بروز نارضایتی های روانی و اجتماعی
- کاهش نرخ باروری و تهدید رشد جمعیت کشور
- افزایش آسیب های اجتماعی ناشی از مجرد ماندن مانند روابط ناسالم و افسردگی
- ابتلا به سبک زندگی تک نفره و تضعیف نهاد خانواده
خطر گسترش روابط زیرزمینی و ثبت نشده
خانم خزعلی همچنین هشدار می دهد که محدودیت های بیش از حد قانونی برای ازدواج در سنین خاص، ممکن است موجب گسترش روابط زیرزمینی و ثبت نشده شود، به ویژه در مناطقی که ساختار فرهنگی آنها با تأخیر در ازدواج سازگار نیست. در این شرایط، نه تنها امکان نظارت قانونی وجود ندارد بلکه حمایت حقوقی نیز از این افراد سلب می شود.
لزوم بازنگری در سیاست های ازدواج
با توجه به وضعیت نگران کننده کنونی، ضروری است که دولت ها و نهادهای متولی خانواده، سیاست های تشویقی مؤثری برای تسهیل ازدواج جوانان وضع و اجرا کنند. این سیاست ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- عرضه مسکن ارزان قیمت یا وام مسکن ازدواج
- ارائه وام ازدواج با بهره پایین و آسان
- برگزاری دوره های آموزشی و مشاوره ای برای انتخاب همسر
- تسهیل رسمی و امور ثبتی ازدواج برای زوج های با شرایط خاص
- ترویج فرهنگ ساده زیستی و ازدواج آسان در جامعه
نگاه رسانه ها و جامعه جهانی به مسئله ازدواج در ایران
در عرصه بین الملل نیز، مسئله ازدواج در ایران نیازمند روشنگری و اطلاع رسانی دقیق است. مطابق اظهارات انسیه خزعلی، بسیاری از نهادهای جهانی تنها با روایت های یک جانبه از واقعیت زنان در ایران آشنا هستند. اما زمانی که اطلاعات واقعی در اجلاس سازمان ملل و دیگر مجامع بین المللی ارائه شد، واکنش ها کاملاً مثبت و همراهی کننده بود.
جمع بندی
افزایش سن ازدواج در ایران نه تنها به یک مشکل اجتماعی بلکه به بحرانی در حوزه خانواده و جمعیت بدل شده است. این موضوع اگرچه کمتر از مفاهیمی مانند کودک همسری مورد توجه رسانه های غربی قرار گرفته، اما با توجه به واقعیت های جامعه ایرانی، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
حفظ بنیان خانواده، پایداری جمعیت، کاهش آسیب های اجتماعی و تأمین سلامت روانی نسل جوان، در گرو حل چالش افزایش سن ازدواج است. بنابراین، لازم است هم جامعه و هم مسئولین، از ابعاد مختلف برای ایجاد زمینه مناسب ازدواج در سنین مناسب تلاش کنند.
نظرات کاربران