کوچ خانواده ها از تهران به حومه پایتخت، 73 درصد افزایش یافته! ایران در سراشیبی فقر
بررسی داده های منتشر شده از سوی «آچاره» نشان می دهد که مهاجرت خانواده ها از تهران به حومه پایتخت در سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. طبق این آمار، میزان اسباب کشی از مناطق بیست ودوگانه تهران به اطرافی مانند پردیس، بومهن، پاکدشت و باقرشهر، با افزایش ۷۳ درصدی همراه بوده است؛ عددی که از فشار سنگین اقتصادی بر اقشار جامعه خبر می دهد.
پناه آوردن به خانه هایی با قیمت مناسب تر
یکی از مشاوران املاک در پردیس می گوید: «مردم حاضرند سختی رفت وآمد از پردیس به تهران را تحمل کنند تا بتوانند در خانه هایی با قیمت مناسب تر زندگی کنند. چاره ای جز این هم ندارند.»
پردیس با وجود امکانات محدود و فاصله نسبتاً زیاد با مرکز تهران، به یکی از مقاصد اصلی برای مستأجران تبدیل شده است. به گزارش «آچاره»، منطقه ۴ تهران با محله هایی چون تهرانپارس، نارمک، حکیمیه و هروی، بیشترین سهم را در مهاجرت به حومه داشته اند. در ادامه، مناطق ۵، ۳ و ۲ با درصدهای کمتر قرار دارند؛ نواحی که تا پیش از این جزو مناطق نسبتاً مرفه تهران محسوب می شدند.
از گاندی به بومهن؛ داستان مهاجرت یک خانواده
یکی از مشاوران املاک بومهن از روند مهاجرت مردم تهران به این منطقه می گوید: «دیگر تعجب نمی کنیم که مشتری های ما تا چند سال پیش ساکن محله های مرکزی و جنوبی تهران بوده اند. خانمی بود که اول در خیابان گاندی زندگی می کرد، بعد به منیریه، سپس میدان خراسان و حالا به بومهن آمده است.»
از مناطق میانی مثل طرشت، ستارخان و منطقه ۲ گرفته تا محله های ارزان تر و دوردست تر؛ خانواده ها هر سال ناگزیر به ترک خانه های قبلی خود شده اند. بسیاری خانه های ۵۰ متری را حالا خانواده های پنج یا شش نفره اجاره می کنند؛ پدیده ای که تا چند سال پیش نادر بود.
گرانی بی سابقه مسکن، محرک اصلی خروج از تهران
بررسی آمارهای رسمی مرکز آمار ایران نشان می دهد که نرخ رشد اجاره بها در سال ۱۴۰۳ به ۴۰.۳ درصد رسیده است؛ عددی که با افزایش دستمزدها همخوانی ندارد. این امر باعث شده مردم برای ادامه زندگی، به حاشیه های شهری و مناطق ارزان تر روی آورند. این روند، تنها محدود به تهران نیست. مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز نیز با رشد چشمگیر حاشیه نشینی روبه رو هستند.
حسرت گوشت قرمز؛ سفره های فقیرانه تر از همیشه
فشار اقتصادی فقط در بخش سکونت ملموس نیست، بلکه در سبد غذایی خانوارها نیز به خوبی مشاهده می شود. گوشت قرمز که زمانی جزو جدایی ناپذیر سفره ایرانی ها بود، اکنون جای خود را به سویا، مرغ، استخوان و دنبه داده است. حتی دستور پخت اسکلت مرغ به موضوعی رایج در رسانه های اجتماعی تبدیل شده است.
مطابق داده های مرکز آمار، در فاصله سال های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲، سرانه مصرف محصولات پروتئینی ۱۴ کیلوگرم کاهش یافته است. همچنین حذف گوشت گرم از لیست کالاهای اساسی توسط دولت، فاصله طبقاتی در مصرف مواد غذایی را افزایش داده و ابعاد تازه ای به بحران فقر اضافه کرده است.
وقتی خریدهای روزمره هم قسطی می شوند
نشانه دیگر افت شدید قدرت خرید مردم، گسترش خریدهای اقساطی حتی برای اقلام ضروری است. فروشگاه ها و پلتفرم های آنلاین حالا گزینه اقساط را برای محصولات روزمره مثل لباس، لوازم آرایشی و حتی ظروف آشپزخانه ارائه داده اند.
در رشت، فروشگاهی در محله ضعیف نشین حمیدیان، فروش لوازم بین ۹۰ هزار تا یک میلیون تومان را قسطی کرده است. در گذشته، چنین اقداماتی تنها برای خرید وسایل بزرگ یا کالاهای سرمایه ای مرسوم بود. اکنون اما قسطی شدن تورهای داخلی و خارجی نیز بیانگر این است که حتی طبقات متوسط جامعه هم از سفر رفتن ناتوان شده اند.
براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، در سال گذشته نزدیک به ۷۰ درصد از خانواده های ایرانی حتی یک سفر نرفته اند؛ عددی که در سال ۱۴۰۰، تنها ۴۰ درصد بود.
نشانه های فقر؛ از سکونت گرفته تا سبک زندگی
مجموع این گزارش ها و مشاهدات میدانی نشان می دهد که فقر در ایران تنها یک عدد اقتصادی نیست، بلکه به سبک زندگی و جغرافیای انسان ها تبدیل شده است. انتقال جمعیت از مناطق مرکزی شهر به حومه، تنها یک تصمیم اقتصادی نیست، بلکه نشان دهنده ی تغییرات عمیق اجتماعی است.
سازمان بهزیستی در سال گذشته سه میلیون نفر را تحت پوشش خود قرار داده، در حالی که هشت میلیون نفر دیگر نیز متقاضی دریافت کمک بوده اند. در کنار آن، بنا بر آمار مرکز پژوهش های مجلس، تعداد فقرا از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳، ده میلیون نفر بیشتر شده است.
وقتی سکونت در تهران به رؤیایی دور از دسترس برای طبقه متوسط تبدیل شود و مردم برای تأمین حداقل نیازهای خود به خرید اقساطی متوسل شوند، دیگر نمی توان از وضعیت بی تفاوت عبور کرد. کوچ خانواده ها به حومه تهران، زنگ خطری است برای آینده اجتماعی ایران که اگر به آن توجه نشود، تبعات جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
نظرات کاربران