مقدمه: تجاوز هوایی و پیامدهای منطقه ای
در پی حملات اخیر رژیم صهیونیستی به خاک جمهوری اسلامی ایران، بحث گسترده ای درباره مسیر حملات و نقش اقلیم کردستان عراق در این رخدادها شکل گرفته است. نخست وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در چند نوبت به صراحت تجاوز به حریم هوایی عراق توسط اسرائیل را محکوم و آن را نقض آشکار حاکمیت ملی و منشور سازمان ملل متحد دانسته است.
اظهارات رسمی: محکومیت و واکنش دیپلماتیک عراق
نخست وزیر عراق ضمن تاکید بر تجاوز به حاکمیت عراق توسط اسرائیل تصریح کرده است که دولت متبوعش شکایتی رسمی به شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده و هرگونه استفاده از آسمان عراق برای حمله به کشورهای همسایه را غیرقابل قبول می داند. السودانی همچنین هشدار داده که تلاش برای فروپاشی نظام جمهوری اسلامی ایران پیامدهایی خطرناک برای کل منطقه به دنبال خواهد داشت.
مسیر احتمالی حملات و نقش اقلیم کردستان
تحلیل های فنی و گزارش های تصویری پس از سرنگونی پهپاد هرون رجیستر ۲۹۸ متعلق به اسرائیل، نشان می دهد که این پرنده فاقد آنتن ارتباط ماهواره ای بوده و برد هدایت زمینی آن حداکثر تا حدود ۳۰۰ کیلومتر است. محل سرنگونی در نزدیکی مرز ایران و عراق (مناطق مسطح و بیابانی) قرار داشته و بیشترین پتانسیل ایجاد ایستگاه کنترل زمینی در منطقه اقلیم کردستان عراق تشخیص داده شده است.
داده های فنی پهپاد: مسیر و برد ارتباطی
- فاقد قابلیت ارتباط ماهواره ای: تصاویر و بررسی های فنی بقایای پهپاد حاکی از نبود تجهیزات ارتباط ماهواره ای است.
- برد هدایت محدود: برد ارتباطی پهپاد معادل فاصله ارتباط زمینی (حدود ۳۰۰ کیلومتر) است و سناریوی استفاده از رله هوایی با چندین پهپاد عملاً منطقی به نظر نمی رسد.
- ایستگاه کنترل زمینی: ساده ترین و محتمل ترین سناریو، استقرار ایستگاه کنترل در پایگاه های آمریکا یا سایر مراکز در اربیل و مناطق شمالی عراق است.
چرا عراق جلوی حملات اسرائیل را نگرفت؟
عراق طی سال های گذشته به دلیل شرایط خاص امنیتی و سیاسی، حضور نیروهای آمریکایی، ضعف ساختار دفاعی و تداخل نهادهای امنیتی با اقلیم کردستان، همواره با چالش در کنترل کامل حریم هوایی خود مواجه بوده است. حضور پایگاه های خارجی مخصوصاً آمریکایی ها در اربیل و مناطق اطراف موجب شده تا بخشی از حریم هوایی از کنترل دولت مرکزی خارج شود و عملیات پهپادی یا جاسوسی از این مناطق تسهیل گردد. علاوه بر این، عمق نفوذ اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی و آمریکا در اقلیم کردستان احتمال استفاده از زیرساخت های ارتباطی این منطقه را افزایش داده است.
آیا ارتباط ماهواره ای برای کنترل پهپادها وجود داشت یا ارتباط و کنترل زمینی بود؟
طبق تحقیقات فنی و بررسی لاشه پهپادهای ساقط شده، قابلیت ارتباط ماهواره ای در رجیستر ۲۹۸ مشاهده نشده است. بنابراین هدایت و کنترل این پهپاد فقط با ارتباط مستقیم زمینی و ایستگاه کنترل امکان پذیر است و برد عملیاتی آن را به شعاعی در حدود ۳۰۰ کیلومتر محدود می کند. بنابراین ایستگاه کنترل یا از خاک کردستان عراق یا از دیگر مناطق نزدیک در عراق اداره می شده است. وجود دکل های مخابراتی مشکوک و سابقه حملاتی از اقلیم کردستان، احتمال بهره برداری از این منطقه برای حملات اخیر را تقویت می کند.
پیامدهای استفاده از حریم هوایی عراق برای ایران و منطقه
نخست وزیر عراق هشدار داده که گسترش جنگ منطقه ای نه تنها امنیت عراق بلکه ثبات و صادرات نفت دیگر کشورهای منطقه را نیز تهدید می کند. واکنش شدید دولت مرکزی و ارائه شکایت رسمی به شورای امنیت سازمان ملل، نشان دهنده نگرانی جدی مقامات بغداد از تبدیل خاک عراق خصوصاً اقلیم کردستان به پایگاهی برای حملات دیگر کشورها علیه ایران است.
جمع بندی: پاسخ به سوال اصلی
با توجه به شواهد فنی، اظهارات نخست وزیر عراق، و شرایط جغرافیایی و امنیتی منطقه کردستان عراق می توان گفت که به احتمال بسیار بالا، اسرائیل برای حمله به ایران از حریم هوایی و زیرساخت های کردستان عراق استفاده کرده است. ضعف کنترل دولت مرکزی بر این منطقه و حضور پایگاه های خارجی، دسترسی به مسیرها و امکانات ارتباطی محلی، سناریوی بهره برداری اسرائیل از این جغرافیا برای انجام عملیات نظامی علیه ایران را بسیار محتمل نشان می دهد.
نظرات کاربران