آیا مهریه در قانون جدید عندالمطالبه نیست؟ اعلام پایان مهریه عندالمطالبه بدون استطاعت
مهریه همواره یکی از موضوعات چالشی در نظام حقوقی ایران بوده است. در سال های اخیر و به دنبال تغییرات گسترده در قوانین، بسیاری از مردم با این سوال مواجه شده اند که آیا مهریه همچنان عندالمطالبه است یا خیر؟ در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع و تغییراتی که در سال های اخیر در قوانین مهریه صورت گرفته، می پردازیم.
تغییر مفهوم مهریه از عندالمطالبه به عندالاستطاعه
در قانون سابق، مهریه نوعاً عندالمطالبه بود، بدین معنا که زن هر زمان که اراده می کرد می توانست مهریه اش را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت بود، حتی اگر توان مالی نداشت. اما در قانون جدید مهریه شرایط تغییر کرده است.
طبق اظهارات اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، در موارد زیادی در هنگام عقد مشخص بود که داماد توان پرداخت مهریه را ندارد. بنابراین مهریه عندالمطالبه عملاً غیرقابل اجرا بود و اشکالات حقوقی و شرعی به وجود می آمد. از این رو، طرحی در مجلس تصویب شد که عملاً مهریه را به عندالاستطاعه برای افراد ناتوان تبدیل می کند.
تفاوت مهریه عندالمطالبه با عندالاستطاعه چیست؟
مهریه عندالمطالبه به مهریه ای اطلاق می شود که زوجه بتواند بدون توجه به وضع مالی زوج آن را طلب کند. اما در مهریه عندالاستطاعه شرط پرداخت وجود استطاعت مالی است. یعنی زن زمانی می تواند مهریه اش را بگیرد که مرد توانایی پرداخت داشته باشد و خودش را اثبات نماید.
قوانین جدید مطالبه مهریه از چه زمانی اعمال شده اند؟
از سال ۱۳۹۱ تغییرات مهمی در قوانین مهریه اعمال شد. از جمله اینکه:
- مهریه قسطی شد در صورت اثبات اعسار مرد.
- بازداشت مرد صرفاً برای ۱۱۰ سکه اول امکان پذیر بود.
- مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت ممکن شد.
مهریه ۱۴ سکه و اجرای محدود آن
یکی از جدیدترین طرح های تصویب شده در مجلس، تعیین سقف ۱۴ سکه برای مهریه قابل اجراست. یعنی فقط ۱۴ سکه قابل پیگیری و اجرای قضایی خواهد بود. در صورتی که زن مهریه ای بیش از ۱۴ سکه داشته باشد، ادعای مازاد آن تنها در صورت تمکن مالی زوج قابل تقسیط خواهد بود و ضمانت کیفری ندارد.
همچنین اجرای این میزان مهریه به صورت قسطی و بر اساس توان مالی مرد انجام می شود و اگر زوج نتواند مهریه را یکجا پرداخت کند، اقدام به ثبت دادخواست اعسار می کند.
پایان زندانی شدن مردان به خاطر مهریه
در قانون جدید، برای جلوگیری از زندانی شدن مردان به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه، شروطی تعیین شده است. اکنون در صورت عدم پرداخت مهریه، مرد پابند الکترونیکی دریافت می کند و طبق شرایط دادگاه، موظف می شود اقساط مهریه را بپردازد. زندان به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شده است و در اغلب موارد حذف شده است.
مهریه در عقد موقت و دائم
در عقد موقت تعیین مهریه الزامی است، ولی در عقد دائم می توان بدون تعیین آن نیز نکاح را ثبت کرد. همچنین اگر مهریه حال باشد، زن می تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند.
مخالفت با محدودسازی مهریه
بسیاری از کارشناسان حقوقی و اجتماعی معتقدند که محدود کردن حقوق زوجه در مطالبه مهریه بیشتر از ۱۴ سکه باعث تضعیف حقوق زنان و نارضایتی اجتماعی می شود. به گفته راضیه سالاری، کارشناس فقه و حقوق، مهریه نمادی از ضمانت اجرایی حقوق زن در خانواده است و نباید به صورت ابزاری محدود شود که منجر به سرد شدن زنان از ازدواج یا عدم احساس امنیت مالی پس از طلاق شود.
جمع بندی: مهریه هنوز عندالمطالبه است؟
در پاسخ به این سوال که «آیا مهریه در قانون جدید عندالمطالبه نیست؟» باید گفت: در ظاهر همچنان مهریه عندالمطالبه است. یعنی زن حق دارد آن را هر زمان بخواهد از همسرش مطالبه کند. اما در عمل، اگر مرد استطاعت پرداخت نداشته باشد و این استطاعت احراز نشود، زوجه مجبور است صبر کرده یا مهریه به صورت قسطی پرداخت شود، پس عملاً خاصیت عندالمطالبه بودن کم رنگ شده است.
جمع بندی: طبق قانون جدید، مهریه برای جلوگیری از زندانی شدن مردان و همچنین کاهش تعداد پرونده های قضایی، عملاً تبدیل به یک تعهد مالی قسطی و مشروط به توان پرداخت مرد شده است و سقف ۱۴ سکه برای پیگیری قضایی آن تثبیت شده است.
کلمات کلیدی:
- مهریه عندالمطالبه
- قانون جدید مهریه
- مهریه عندالاستطاعه
- سقف ۱۴ سکه مهریه
- اعسار مهریه
- مهریه قسطی
سوالات متداول درباره قانون جدید مهریه
۱. آیا مهریه دیگر عندالمطالبه نیست؟
در ظاهر مهریه همچنان عندالمطالبه است، اما در صورت اثبات ناتوانی مالی زوج، پرداخت آن مشروط به استطاعت شده و به صورت قسطی در می آید.
۲. آیا سقف ۱۴ سکه مهریه اجباری است؟
خیر، زوجین می توانند مهریه بالاتری تعیین کنند، اما فقط ۱۴ سکه قابلیت پیگیری حقوقی و کیفری دارد، و مابقی تنها در صورت داشتن تمکن قابل مطالبه است.
۳. آیا مرد هنوز بابت مهریه به زندان می افتد؟
طبق قانون جدید، حبس برداشته شده، و مرد به جای آن پابند الکترونیکی دریافت می کند و اقساط را باید پرداخت کند.
۴. مهریه با اجرای ثبت چگونه پیگیری می شود؟
زن می تواند از طریق اداره ثبت اسناد اقدام به مطالبه مهریه کند، اگر اموالی از مرد موجود باشد، توقیف خواهد شد در غیر این صورت پیگیری قضایی انجام می شود.
برای دریافت مشاوره حقوقی درباره مهریه با وکلای متخصص تماس بگیرید.
نظرات کاربران