در دنیای امروز، تکنولوژی های نوین هوش مصنوعی به ابزاری قدرتمند در دستان دولت ها و ارتش ها تبدیل شده اند. اما در کنار کاربردهای مثبت، این فناوری ها می توانند برای اهداف مخرب نیز به کار گرفته شوند. یکی از این موارد، استفاده رژیم صهیونیستی از سیستمی مبتنی بر هوش مصنوعی به نام «لوندر» (Lavender) برای شناسایی و ترور افراد است. این سیستم که ابتدا در غزه و احتمالا در ایران مورد استفاده قرار گرفته، سوالات جدی اخلاقی و حقوقی را در پی دارد.
لوندر چیست و چگونه کار می کند؟
لوندر یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری مبتنی بر هوش مصنوعی است که با بهره گیری از الگوریتم های پیچیده، به شناسایی اهداف انسانی می پردازد. این سیستم قابلیت تحلیل حجم وسیعی از اطلاعات را در مورد میلیون ها نفر دارد. هدف اصلی آن، یافتن افرادی است که بر اساس وابستگی هایشان به یکدیگر و سازمان های نظامی، به عنوان هدف ترور معرفی شوند.
شیوه کار لوندر به این صورت است که داده های ارتباطی شهروندان عادی شامل تماس ها، موقعیت مکانی، فعالیت های اینترنتی و حتی دفعات تعویض سیم کارت را جمع آوری می کند. پس از جمع آوری این اطلاعات، شبکه ارتباطی افراد و میزان وابستگی آن ها به یکدیگر مورد تحلیل قرار می گیرد.
فرض کلیدی سامانه لوندر این است: «اگر فردی با اعضای شناخته شده، مثلاً اعضای حماس، در ارتباط باشد یا رفتار مشابهی داشته باشد و یا الگویی نزدیک به آن ها داشته باشد، احتمالاً خودش هم عضو حماس است.» این فرضیه، مبنای اصلی تصمیم گیری های این سیستم است.
به عنوان مثال، فردی که به طور مکرر سیم کارت خود را تعویض می کند، تنها با یک حلقه خاص از مخاطبان در ارتباط است، یا نزدیک به افراد مظنون زندگی می کند، به احتمال زیاد در لیست ترور لوندر قرار می گیرد. این تحلیل ها منجر به تولید فهرستی روزانه از هزاران هدف انسانی می شود. لوندر حتی برای هر هدف، اولویت تهدید را نیز مشخص می کند.
خطرات و پیامدهای استفاده از لوندر
پس از تولید فهرست اهداف، این لیست به واحدهای هوایی یا پهپادی جهت اجرای حمله ارجاع داده می شود. بر اساس گزارش های موجود، در برخی روزها، فهرستی شامل بیش از ۱۰ هزار نفر از سوی سامانه لوندر تولید شده است. این موضوع، ابعاد گسترده عملیات ترور هدفمند را نشان می دهد.
منابع غربی که منتقد استفاده از این سامانه هستند، تاکید می کنند که اپراتورهای دریافت کننده این لیست، تنها ۲۰ ثانیه زمان دارند تا درباره مرگ یا زندگی یک فرد تصمیم بگیرند. با وجود ادعای دقت ۹۰ درصدی سیستم، زمانی که با هزاران نفر سروکار داریم، حتی ۱۰ درصد خطا می تواند به کشته شدن صدها غیرنظامی بی گناه منجر شود. این فاجعه آمیز است.
سامانه های هوش مصنوعی مانند لوندر، با تحلیل کلان داده ها، به هر فرد یک درصد احتمال عضویت یا ضریب تهدید اختصاص می دهند. این بدان معناست که عملیات ترور تنها بر مبنای احتمال انجام می شود، نه بر اساس شواهد قطعی یا دادرسی عادلانه. این رویکرد، از نظر اخلاقی و حقوقی به شدت مسئله ساز است؛ چرا که می تواند به کشتار افرادی منجر شود که نه محکوم شده اند، نه بازجویی شده اند و نه حتی لزوماً مرتکب جرمی شده اند.
توسعه دهندگان و کاربردهای پیشین
بر اساس گزارش های تحقیقی منتشر شده توسط رسانه های مختلف، سیستم لوندر توسط واحد اطلاعاتی یگان ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل (بخشی از ارتش اسرائیل که مشابه NSA آمریکا فعالیت می کند) توسعه یافته است. این یگان مسئول جمع آوری و تحلیل اطلاعات است.
شایان ذکر است که در سال ۲۰۲۳، رژیم صهیونیستی عملیاتی تحت عنوان «شمشیر آهنین» انجام داد. هدف این عملیات، شناسایی و ترور اعضای جنبش مقاومت اسلامی (حماس) و جنبش جهاد اسلامی فلسطین بود. گزارش ها حاکی از آن است که در این عملیات، رژیم صهیونیستی برای شناسایی افراد هدف، از سامانه لوندر استفاده کرده بود. این مورد، تنها یک نمونه از کاربرد عملی این سیستم در میدان نبرد است.
استفاده از هوش مصنوعی برای ترور افراد، فصل جدیدی را در بحث های اخلاقی و حقوقی مربوط به فناوری و جنگ باز می کند. این رویکرد نه تنها جان غیرنظامیان را به خطر می اندازد، بلکه اصول بنیادین عدالت و حقوق بشر را نیز زیر سوال می برد.
نظرات کاربران