عملیات مرصاد، یکی از مهم ترین پاتک های نیروهای جمهوری اسلامی ایران است که در اواخر جنگ ایران و عراق و در پاسخ به عملیات فروغ جاویدان توسط سازمان مجاهدین خلق انجام شد. این عملیات به رهبری فرمانده شهید علی صیاد شیرازی و همراهی سایر نیروهای نظامی جمهوری اسلامی، به نتیجه ای نابودکننده برای نیروهای مجاهدین منجر شد و آن ها را از پیشروی به سمت تهران بازداشت. در این مقاله، جزئیات مهم و نتایج این عملیات تاریخ ساز را بررسی خواهیم کرد.
پیش زمینه عملیات مرصاد
پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت توسط ایران و پایان رسمی جنگ ایران و عراق، صدام حسین برای انتقام از ایران و نشان دادن قدرت سازمان مجاهدین خلق، زمینۀ آغاز عملیات فروغ جاویدان را فراهم کرد. حمله های ارتش عراق به نواحی جنوبی ایران و تسهیل ورود نیروهای مجاهدین به خاک ایران، زمینه را برای پیشروی سریع آن ها به عمق خاک ایران مهیا کرد.
عملیات فروغ جاویدان و تهاجم مجاهدین خلق
در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۶۷، عملیات فروغ جاویدان علیه ایران آغاز شد. نیروهای ارتش آزادی بخش، وابسته به مجاهدین، فاصله میان قصر شیرین تا تنگه چهارزبر در کرمانشاه را به سرعت پشت سر گذاشتند. هدف آن ها تصرف شهرهای مهمی همچون تهران در عرض ۴۸ ساعت بود. با حمایت عراق، آن ها موفق شدند تا شهرهای قصر شیرین، سرپل ذهاب، کرند غرب و اسلام آباد غرب را اشغال کنند.
آغاز عملیات مرصاد
عملیات مرصاد به عنوان پاتک نیروهای جمهوری اسلامی ایران علیه این تهاجم در روز ۵ مرداد ۱۳۶۷ آغاز شد. با فرماندهی علی صیاد شیرازی و بهره گیری از نیروی هوایی و بالگردهای هوانیروز، نیروهای ایرانی موفق شدند مسیر تهاجمات نیروهای مجاهدین را مسدود و سپس آن ها را نابود کنند. نیروهای سپاه و بسیج نیز به عنوان پشتیبان های زمینی، باقی مانده نیروهای مجاهدین را در نقاط مختلف محاصره و از بین بردند.
علت شکست عملیات فروغ جاویدان
- ضعف اطلاعاتی: اطلاعات نادرست و خوش بینی بیش از حد به پشتیبانی مردم ایران از نیروهای مجاهدین، سبب شد تا آن ها بدون حمایت لازم به عملیات ادامه دهند.
- غافلگیری توسط نیروهای نظامی ایران: تنگه چهارزبر به عنوان نقطه ای کلیدی، به میدان نبردی شدید برای نیروهای مجاهدین تبدیل شد و قابلیت تحرک آن ها را به شدت محدود کرد.
- عدم هماهنگی با ارتش عراق: علی رغم پشتیبانی نیروی هوایی عراق، هماهنگی کافی برای عملیات بین کشورهای متحد وجود نداشت و همین امر به تجزیه قوای مجاهدین منجر شد.
تلفات و خسارات مجاهدین خلق در عملیات مرصاد
در نهایت، تلفات نیروهای مجاهدین پهناور بود. بیش از ۲۵۰۶ نفر از اعضای آن ها کشته شدند و تعداد زیادی از نفربرها، خودروهای نظامی و تانک هایشان از بین رفت. همچنین بیش از ۵۳۱ نفر از آنان به اسارت درآمدند. این عملیات به منوّر اینکه بزرگ ترین شکست سازمان مجاهدین را رقم بزند، به اتمام رسید.
تصاویری از کشته های منافقین در عملیات مرصاد
در عملیات مرصاد، تعداد زیادی از اعضای مجاهدین به ضرب گلوله و بمباران های هوایی کشته شدند. این تصاویر از کشته های مجاهدین به نمادی از شکست سنگین آن ها در این نبرد تبدیل شده است.
نقش زنان در عملیات مرصاد
زنان عضو سازمان مجاهدین نیز در عملیات فروغ جاویدان شرکت داشتند. اما به دلیل ضعف آموزش و تجهیزات، در رویارویی با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی عرصه را به شدت از دست دادند و تعدادی زیادی از آنان کشته یا اسیر شدند.
عملیات مرصاد در کدام شهر بود؟
مرکز عملیات مرصاد در استان کرمانشاه و تنگه چهارزبر (در نزدیکی اسلام آباد غرب) قرار داشت. این نقطه به عنوان مکانی استراتژیک مهار پیشروی مجاهدین خلق انتخاب شد و به لطف استقرار صحیح نیروهای ایرانی، موجب شکست سریع آن ها شد.
خاطرات مجاهدین از عملیات مرصاد
بسیاری از اعضای زندانی مجاهدین پس از شکست در عملیات مرصاد، خاطراتی تلخ از این نبرد بیان کرده اند؛ خاطراتی که بیشتر دربرگیرنده تحقیر و از دست دادن هم رزمانشان بود و آرزوی سقوط جمهوری اسلامی در این نبرد ناکام ماند.
اسامی اسرای عملیات مرصاد
تعدادی از اسرای مجاهدین که در جریان این عملیات به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند، از جمله فرماندهان رده بالای آنان بودند. اما اسامی تمامی این اسیران به دلیل مسائل امنیتی تا سال ها منتشر نشد.
فرمانده سارا در عملیات مرصاد
یکی از فرماندهان زن سازمان مجاهدین موسوم به “سارا” در جریان عملیات مرصاد اقدامات زیادی برای هماهنگی نیروها در تنگه چهارزبر انجام داد، اما به دلیل انسداد معابر و مقاومت سرسختانه نیروهای ایرانی، تلاش های او به شکست انجامید.
کدام شهید به قهرمان عملیات مرصاد لقب گرفت؟
شهید علی صیاد شیرازی به دلیل فرماندهی و نقش حیاتی اش در پیروزی نیروهای ایرانی در عملیات مرصاد، به عنوان قهرمان این عملیات شناخته می شود.
نتیجه گیری
عملیات مرصاد نه تنها به شکست نیروهای دشمن سازمان مجاهدین خلق منجر شد، بلکه به پایان یکی از مهم ترین تهدیدات داخلی جمهوری اسلامی نیز ختم شد. این عملیات توانست نشان دهنده قدرت و هماهنگی بالای نیروهای ایرانی در مواجهه با دشمنان داخلی و خارجی باشد و مسئله امنیت ملی ایران را مستحکم تر کند.
نظرات کاربران