بازتاب آغاز دور جدید مذاکرات؛ همه منتظر توافق یا تقابل؟
با فروکش کردن نسبی پیامدهای حمله نظامی اسرائیل به تهران و نمایش بی سابقه قدرت ایران که جامعه بین الملل را شوکه کرد، امروز اخبار و گمانه زنی های فراوانی درباره زمان برگزاری دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا مطرح است. افکار عمومی و کارشناسان به دنبال پاسخ این پرسش هستند که آیا با ورود میانجی جدید، روند مذاکرات از سر گرفته می شود یا همچنان پرونده بر سر دوراهی بن بست و دیپلماسی مانده است؟
دولت ایران: مذاکره یا ترک میز؛ تنها بر اساس منافع ملی
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت ایران، تأکید کرده است که هرگونه تصمیم درباره مذاکره یا ترک گفت وگو با ایالات متحده آمریکا صرفاً براساس منافع ملی و اولویت های داخلی کشور اتخاذ خواهد شد. وی با اشاره به اظهارات نتانیاهو درباره شرط گذاری های جدید همچون کاهش برد موشکی ایران، شفاف اعلام کرد که مسیر دیپلماسی و امنیت ملی بر اساس اصول نظام دنبال می شود. همچنین دولت ایران همچنان حفظ و ارتقای امنیت سایبری کشور را از اولویت های اساسی معرفی کرده است.
موضع آمریکا: درخواست برای مذاکره مستقیم اما بدون عجله
در جبهه مقابل، دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا در گفت وگو با رسانه ها اعلام کرده که ایران پیگیرانه خواهان مذاکره است، اما دولت او برای بازگشت به میز مذاکره عجله ای ندارد. وی اشاره کرد ایران فرصت توافق در پنج دور گذشته را از دست داده و حالا باید در انتخاب مسیر جدید یا تصمیم قاطع، ابتکار عمل نشان دهد. برخی منابع نزدیک به تیم ترامپ گزارش داده اند که نماینده ویژه آمریکا پیشنهاد مذاکره مستقیم برای تسریع توافق را طرح کرده اما هیچ زمان مشخصی برای برگزاری این مذاکرات تعیین نشده است.
زمان و مکان دور جدید مذاکرات هنوز نامشخص است
به گفته اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه ایران، فعلاً هیچ تاریخ و محل مشخصی برای آغاز مذاکرات جدید بین عباس عراقچی و استیو ویتکاف اعلام نشده است. ایران تصریح کرده تنها زمانی به دیپلماسی بازمی گردد که نتیجه مذاکرات از پیش تضمین شده باشد و هیچ ریسکی متوجه امنیت و منافع کشور نباشد. بقایی با اشاره به وقایع اخیر میان تهران و تل آویو، تاکید کرد تا زمانی که از سودمندی روند دیپلماسی اطمینان حاصل نشود، گفت وگویی در کار نخواهد بود.
تقابل شروط: غنی سازی صفر یا تضمین برای پیشرفت؟
واکنش تهران به شرط غنی سازی صفر روشن است: «این قید از نظر قانونی و بین المللی پذیرفتنی نیست.» به اعتقاد مقامات ایرانی، درخواست توقف کامل غنی سازی با فلسفه حقوقی آژانس بین المللی انرژی اتمی در تضاد است و هیچ کشور مستقلی چنین شرطی را نمی پذیرد. از سوی دیگر، آمریکا بر تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای اصرار دارد و تنها در صورت پیوستن به این شرط، حاضر به مذاکره است. این جدال شروط، برگزاری مذاکرات را با ابهام مواجه کرده است.
آیا میانجی جدید مذاکرات، روند را تسریع می کند؟
خبرها حاکی از آن است که عمان نقش همیشگی خود را فعلاً از دست داده و گزینه هایی مانند چین یا نروژ مطرح شده اند. برخی کارشناسان می گویند میانجی گری چین می تواند فضای بی اعتمادی را کاهش دهد، اما واشنگتن تمایلی به دادن چنین امتیازی به پکن ندارد. نروژ نیز به دلایل سیاسی و حقوق بشری، چندان مورد اعتماد تهران نیست. به همین دلیل، هیچ زمان بندی روشنی برای آغاز مذاکرات با میانجی جدید منتشر نشده و معادله همچنان نامشخص باقی مانده است.
فشارهای اروپا و تهدید فعال سازی مکانیسم ماشه
اروپا تا پایان اوت ۲۰۲۵ برای ایران ضرب الاجل تعیین کرده تا تعهدات هسته ای خود را اثبات کند. در غیر این صورت مکانیسم ماشه فعال خواهد شد و تحریم های سازمان ملل بدون رای گیری دوباره اجرایی می شوند. این اقدام نه تنها مذاکرات را به تعویق خواهد انداخت، بلکه عملاً باب دیپلماسی را خواهد بست و امکان توافق تا پیش از اتمام برجام را کمرنگ می کند.
آیا روزنه امیدی باقی مانده است؟
در حال حاضر، برگزاری دور جدید مذاکره ایران و آمریکا با میانجی جدید در انتظار تضمین سودمندی مذاکرات و کنار رفتن شروط غیرقابل قبول است. هیچ زمان یا محل مشخصی برای شروع گفت وگوها اعلام نشده، اما در فضای پساجنگ و فشارهای منطقه ای و بین المللی، همچنان امید به بازگشت دیپلماسی وجود دارد. آینده مذاکرات به تصمیم طرفین و نقش آفرینی موثر میانجی جدید گره خورده و سرنوشت آن در ماه های آینده روشن خواهد شد.
نظرات کاربران