طراح لباس سریال تاسیان به ۹۱ روز حبس محکوم شد! جزئیات اتهام به تولید لباس مستهجن

صدور حکم حبس برای الهام معین؛ طراح لباس سریال تاسیان

الهام معین، طراح لباس سریال پرمخاطب «تاسیان» که این روزها از شبکه نمایش خانگی و با مجوز ساترا در حال پخش است، به اتهام «تولید، ارسال، توزیع و انتشار آثار مستهجن و مبتذل به وسیله سیستم های رایانه ای و مخابراتی» محکوم شد. حکم صادرشده برای معین، ۹۱ روز حبس تعزیری است که به دلیل فقدان سابقه کیفری، با پرداخت پنجاه میلیون ریال جزای نقدی جایگزین شده است.

چرایی محکومیت طراح لباس تاسیان

اساس پرونده و اتهام الهام معین، مربوط به انتشار تصاویر لباس های طراحی شده برای شخصیت های سریال «تاسیان» در صفحه اینستاگرام شخصی او است. این تصاویر عینا همان لباس هایی هستند که با اخذ مجوزهای قانونی در خود سریال به نمایش درآمده اند. با این وجود، به استناد گزارش پلیس امنیت اخلاقی تهران بزرگ، پرونده وی به دادگاه صلح ارجاع شد و در نهایت، دادنامه ای با محوریت جرم رایانه ای مربوط به تولید و انتشار آثار مبتذل صادر گردید.

این موضوع از نظر بسیاری از حقوقدانان، تناقضی جدی محسوب می شود چرا که اساسا اگر سریال «تاسیان» مجوز تولید و پخش دارد، منطقا انتشار تصاویر آن در فضای مجازی نمی تواند مصداق جرایم مستهجن یا مبتذل باشد.

تعریف قانونی آثار مبتذل و مستهجن در ماجرای تاسیان

بر اساس ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه ای و اصلاحات مربوط به قانون مجازات اسلامی، آثار «مبتذل» به آثاری اطلاق می شود که دارای صحنه ها و صور قبیحه باشد. محتوای «مستهجن» نیز شامل تصاویر، صوت یا متنی است که بیانگر برهنگی کامل یا تماس جنسی باشد. با این وجود، لباس ها و تصاویر منتشرشده توسط الهام معین به اذعان وکلای دادگستری، مطابق محتوای سریال بوده و فاقد مصادیق واقعی تعریف شده برای این اتهامات هستند.

جزئیات شکایت و روند دادگاهی طراح لباس

آغاز پرونده با شکایت پلیس امنیت اخلاقی و ارجاع مستقیم از طریق دادگاه صلح رقم خورده است. طبق قانون شوراهای حل اختلاف جدید (بند ۱۰ و تبصره ۱ ماده ۱۲ مصوب ۱۴۰۲)، اینگونه جرایم (درجه ۷ و ۸) مستقیما قابل طرح در دادگاه صلح بوده و نیازی به صدور کیفرخواست توسط دادسرا ندارند.

نکته قابل توجه این است که تمامی فعالیت های الهام معین شامل بازنشر تصاویر بازیگران سریال «تاسیان» نظیر شیرین نجات (مهسا حجازی)، مریم سامان (نازنین بیاتی)، هما نجات (پانته آ پناهی ها)، حوری ملک شاهی (ریحانه رضی) و امیر یوسفی نیا (هوتن شکیبا) بوده که پوشش آنان کاملا مطابق شرایط نمایشی خیابان های دهه ۵۰ ایران پیش از انقلاب طراحی شده است.

ابهام قانونی؛ تناقض در صدور مجوز نماوا و محکومیت طراح لباس

شاید مهم ترین بحران این پرونده برای هنرمندان و وکلای حقوقی، تناقض آشکار میان اعطای مجوز به سریال «تاسیان» و محکومیت طراح لباس همان مجموعه به دلیل بازنشر تصاویری است که اساسا حاصل همان تولید مجوزدار هستند. به عبارت روشن تر، چطور پخش رسمی این لباس ها مجاز است اما بازنشر آن ها در یک صفحه هنری تخلف تلقی می شود؟

سوالی که هنوز پاسخی جدی و حقوقی به آن داده نشده و نشان دهنده جدال حل نشده میان عرصه هنر و حقوق جزا در کشور است.

واکنش وحید آگاه، وکیل دادگستری، به حکم صادره

وحید آگاه، وکیل نام آشنای دادگستری، این حکم را به صراحت مغایر قانون می داند و تاکید می کند پیگرد جزایی طراح لباس بابت بازنشر آثاری که با مجوز در شبکه خانگی توزیع شده اند، عملا مجازات بازنمایی یک مقطع تاریخی از ایران است. او ضمن پرداختن به تناقضات قانونی و بی تناسبی مواد استنادی، مجازات صادره را نشانه عدم انطباق حقوق هنر و حقوق جزا در نظام قانونگذاری کشور دانسته و ابراز امیدواری کرده این حکم در دادگاه تجدید نظر نقض شود.

پیامدهای حقوقی و هنری این حکم برای هنر ایران

با توجه به تاکید کارشناسان و وکلای حقوقی، صدور چنین احکامی می تواند زمینه ساز محدودیت های جدید برای هنرمندان و طراحان لباس آثار تاریخی شود. این وضعیت شائبه حذف بخش عظیمی از تاریخ ایران از صحنه هنرهای نمایشی را به وجود خواهد آورد و تداوم آن ممکن است صنعت سریال سازی و نمایش خانگی را با چالش های جدی رو به رو کند.

انتظار افکار عمومی و اهالی هنر آن است که رویکردهای حقوقی جدیدتر و منعطف تر در مواجهه با تولیدات نمایشی به کار گرفته شود تا آزادی خلاقیت هنری و حفظ روایت تاریخی امکان پذیر باشد.

جمع بندی

پرونده الهام معین و حکم حبس تعزیری او نشان دهنده چالش های ریشه دار در تقاطع هنر و حقوق جزا است. در شرایطی که بخش عمده ای از جامعه و اهالی هنر انتشار تصاویر طراحی ها را نه تنها جرم نمی دانند که نشانه رشد و آزادی هنری می دانند، این پرونده بار دیگر حساسیت و ضرورت بازنگری قوانین حوزه هنر و رسانه را یادآور می شود.