سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۱۴۰۴ افتتاح شد! حواشی و جزئیات

سی وششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ۱۴۰۴ افتتاح شد! حواشی و جزئیات

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ۱۴۰۴ از روز ۱۷ اردیبهشت با شعار «بخوانیم برای ایران» در مصلای امام خمینی (ره) به صورت فیزیکی و هم زمان مجازی آغاز به کار کرد. این رخداد فرهنگی، با حضور بیش از ۲۳۶۳ ناشر از سراسر کشور و بسیاری از سازمان های فرهنگی، یکی از مهم ترین مناسبت های فرهنگی سال محسوب می شود.

حاشیه هایی داغ بر سر حضور کتابفروشان

تصمیم شورای سیاست گذاری نمایشگاه برای حذف کتابفروشان از سی وششمین دوره، انتقادهای گسترده ای را برانگیخت. کتاب فروشان که در دو سال اخیر توانسته بودند ۲٪ از فروش نمایشگاه را به خود اختصاص دهند، این اقدام را نادیده گرفتن نقش و سهم خود در زنجیره توزیع کتاب دانسته و آن را نوعی جانبداری از ناشران می دانند.

با این حال، سید محمود حسینی از ناشران استان قم، در یادداشتی با نگاهی به نمایشگاه های بین المللی مانند فرانکفورت، پاریس و بولونیا معتقد است جایگاه کتابفروشان، نه در غرفه های نمایشگاه بلکه در رساندن کتاب به مردم پس از تولید است. او تأکید کرده که فلسفه برگزاری نمایشگاه کتاب، حمایت از ناشران به عنوان تولیدکنندگان محتوا است نه فروشندگان.

انتقادات وارد بر حضور کتابفروشان در نمایشگاه

• اخلال در هدف نمایشگاه: نمایشگاه محلی برای عرضه مستقیم آثار ناشران است، نه محلی برای واسطه گری.
• رقابت نابرابر: کتابفروشان می توانند آثار پرفروش ناشران مختلف را عرضه کنند؛ در حالی که ناشران محدود به تولیدات خود هستند.
• ابهام در تخفیف ها: تنوع شیوه های قیمت گذاری بین ناشر و کتابفروش باعث سردرگمی مخاطبان می شود.
• تضعیف پخش محلی: تمرکز فروش در نمایشگاه، باعث رکود کتابفروشی های شهری می شود.

پیشنهادهای جایگزین برای حمایت از کتابفروشان

• برگزاری نمایشگاه مستقل ویژه کتابفروشان در زمان جداگانه با تخفیف و برنامه های آموزشی و تجربی.
• فروش آنلاین همزمان با نمایشگاه از طریق سامانه های مجازی و فراهم کردن امکان خرید غیر حضوری از نمایشگاه کتاب.
• حمایت های مالی پس از پایان نمایشگاه برای ایجاد تعامل طولانی مدت بین ناشران و کتابفروشان.

تجربه های بین المللی از فرانکفورت تا لندن

در بسیاری از نمایشگاه های بین المللی کتاب مانند فرانکفورت و لندن، کتابفروشان تنها به عنوان بازدیدکننده یا خریدار عمده حضور دارند. غرفه ها مختص ناشران، صاحبان کپی رایت، نهادهای دانشگاهی و فعالان زنجیره تولید کتاب هستند. مدل بین المللی نشر تأکید دارد که بخش فروش عمومی باید در فضای کتاب فروشی و نه نمایشگاه صورت گیرد.

نمایشگاه کتاب؛ فرصتی برای شناخت ناشران معتبر

محمد حسین بدری نویسنده و روزنامه نگار، در گفت وگویی تأکید کرده است که انتخاب کتاب مناسب پیش از خرید، به ویژه در روزهای نمایشگاه، اهمیت زیادی دارد. او توصیه می کند برای تهیه آثار ترجمه ای، از ناشران با سابقه و معتبر بهره بگیریم چرا که کتاب های بی کیفیت با ترجمه های نادرست در بازار زیاد شده اند.

وی گفت نمایشگاه کتاب، فضایی برای سنجش کیفیت کار ناشران است و باید از آن برای شناخت مترجمان قوی و ناشران حرفه ای استفاده شود.

نقش نمایشگاه در تقویت اقتصاد نشر شهرستانی ها

نشر هاویر از خرم آباد با بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب از جمله ۶۰ اثر تازه، برای ششمین بار در این نمایشگاه شرکت کرده است. خانم سهیمه اسدزاده مدیر این نشر، از چالش هایی همچون هزینه های بالای باربری، اقامت، و فضای غرفه می گوید و خواهان حمایت بیشتر از ناشران شهرستانی است.

یارانه خرید کتاب و تسهیلات نمایشگاه ۱۴۰۴

در نمایشگاه امسال، یارانه خرید کتاب برای دانشجویان، طلاب و اعضای هیئت علمی به میزان قابل توجهی افزایش یافته و به یک میلیون تومان رسیده است. ثبت نام نمایشگاه کتاب برای دریافت این تسهیلات از ۱۵ اردیبهشت آغاز شده و مخاطبان می توانند از طریق سامانه ketab.ir ثبت نام کنند.

تغییرات ساختاری در نمایشگاه کتاب تهران

امسال متراژ غرفه ها کاهش یافته تا امکان حضور ناشران بیشتری فراهم شود. همچنین، برخی بخش های غیرمؤثر همچون سالن یاس که سابق بر این برای نمایش تازه های نشر برگزار می شد، امسال منتفی شده تا فضای بهینه تری در اختیار ناشران قرار گیرد.

حضور ناشران نیروهای مسلح نیز پررنگ است

به گفته سرهنگ جعفرزاده، انتشارات وابسته به سازمان عقیدتی سیاسی ارتش با ۱۱۲ عنوان کتاب در حوزه های نظامی، دفاع مقدس، فرهنگی و کودک در این دوره حضور دارد و در غرفه راهرو ۲۱ شبستان مصلای امام خمینی(ره) میزبان علاقه مندان است.

نمایشگاه مجازی کتاب؛ فتح بازارهای دوردست

با اجرای هم زمان نمایشگاه به صورت حضوری و مجازی، این امکان فراهم شده تا مخاطبان مناطق دورافتاده نیز قابلیت دسترسی به کتاب های نشر داخلی و خارجی را داشته باشند. این تجربه موفق می تواند در طول سال نیز تکرار شده و تنها محدود به اردیبهشت ماه نباشد.

جمع بندی و آینده نگری

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به عنوان بزرگ ترین ویترین نشر کشور، نیازمند توازن میان منافع ناشر، کتابفروش و مخاطب است. تفکیک نقش ها، شفافیت در سیاست گذاری، و الهام از الگوهای جهانی می تواند این رویداد را حرفه ای تر و پربارتر نماید. آن چه مسلم است، تلاش برای حفظ اصالت این نمایشگاه فرهنگی در گرو تعامل سازنده همه ذی نفعان نشر کشور خواهد بود.