معرفی و تاریخچه قاهر ۳۱۳
جنگنده قاهر اف-۳۱۳ یکی از پروژه های شاخص سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح ایران است که با هدف بومی سازی هواپیماهای نظامی سبک و دارای قابلیت پشتیبانی نزدیک طراحی و توسعه داده شد. تمامی مراحل طراحی و ساخت این جنگنده توسط دانشمندان و متخصصان ایرانی صورت گرفت. نخستین پیش نمونه یا ماکت آن در ۱۴ بهمن ۱۳۹۱ طی مراسمی با حضور رئیس جمهور وقت ایران، محمود احمدی نژاد، رونمایی گردید.
در فروردین ۱۳۹۶، قاهر ۳۱۳ آزمایش های اولیه حرکت در باند (تاکسی) را انجام داد و در بهمن همان سال انجام تست فست تاکسی (حرکت در باند تا مرز پرواز) نیز تایید شد. نام «قاهر» به معنای چیره و مقهورکننده است و عدد ۳۱۳ هم به تعداد یاران امام زمان (عج) اشاره دارد.
مشخصات فنی و ظاهری قاهر ۳۱۳
قاهر ۳۱۳ یک جنگنده دوموتوره و تک سرنشینه است که دو ورودی هوا در طرفین کابین و دو خروجی در عقب بدنه دارد. طول جنگنده کمتر از ۱۶ متر و فاصله دو نوک بال آن کمتر از ۱۱ متر تخمین زده شده است. این جنگنده توانایی حمل ۶ موشک هوا به هوا، نشست و برخاست در باندهای کوتاه و تعمیر و نگهداری آسان و سریع را دارد.
سطح مقطع راداری بسیار پایین، استفاده از مواد پیشرفته در بدنه، سامانه های الکترواویونیک بومی و تجهیزات دفاعی مدرن از ویژگی های کلیدی قاهر ۳۱۳ به حساب می آید.
ادعاها و گمانه زنی ها درباره سرانجام قاهر ۳۱۳
در سال های اخیر، گزارش های رسانه ای و تصاویر ماهواره ای حاکی از آن بود که یک پلتفرم ناشناس و شبیه به قاهر ۳۱۳ در فرودگاه اختصاصی هسا (هواپیماسازی ایران) تحت تست های زمینی و شاید پروازی قرار دارد. برخی رسانه ها این فرضیه را مطرح کردند که نمونه مشاهده شده می تواند نسخه بدون سرنشین (پهپاد جت) قاهر ۳۱۳ باشد.
در همین راستا، سال گذشته رئیس سازمان صنایع دفاع در نشست خبری اعلام کرد: پروژه قاهر نه به عنوان جنگنده سرنشین دار، بلکه در نقش هواپیمای بدون سرنشین ظاهر خواهد شد. او تاکید نمود: در حوزه فناوری به بلوغ کامل رسیده ایم و مدل های بی سرنشین قاهر در حال تولید و تست های عملیاتی هستند.
امیر افشین خواجه فرد (رئیس سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح) در مصاحبه ای تاکید کرد: «پروژه قاهر ۳۱۳ به زودی به عنوان هواپیمای «بی سرنشین» پنهان کار در عرصه دفاعی کشور معرفی خواهد شد.»
(۲۹ بهمن ۱۴۰۱)
ویژگی ها و نقش های احتمالی نسخه بدون سرنشین قاهر ۳۱۳
نسخه بی سرنشین قاهر پتانسیل انجام ماموریت های تهاجم زمینی، پشتیبانی نزدیک، گشت و عملیات های دریایی، شناسایی و گشت هوایی را داراست. مهم ترین مزیت استفاده از این پلتفرم کاهش هزینه های عملیاتی نیروی هوایی، افزایش ایمنی و کاهش ریسک جانی برای خلبانان و افزایش تعداد قابل توجه این جت ها برای انجام ماموریت ها با دقت و تمرکز بیشتر است.
در حقیقت، ایران قصد دارد با تکیه بر قاهر۳۱۳، توسعه قدرت پهپادی خود را یک گام جلوتر برده و سطح برتری تکنولوژیک منطقه ای در حیطه هوافضا را حفظ کند.
مقایسه با دیگر جنگنده ها و نگاه واقع بینانه
باید تاکید کرد که قاهر ۳۱۳ با جت های پیشرفته ای مانند اف-۳۵ یا اف-۲۲ قابل مقایسه نیست. ماموریت اصلی قاهر هم افزایی با نیروی هوایی است؛ قاهر قرار است یک جت کوچک، ارزان، سبک و قابل تولید انبوه با توانایی پرواز در ارتفاع پایین و با مقطع راداری پایین باشد که در دفاع نزدیک و ماموریت های تاکتیکی کاربرد دارد.
حمل تسلیحات محدود و سبک، قابلیت مانور در حوزه های پرخطر و پشتیبانی نزدیک از نیروهای زمینی از اهداف اولیه این طرح است که با توجه به نیازهای دفاعی و پهپادی کشور کاملاً منطقی به نظر می رسد.
ابعاد و مشخصات اعلام شده قاهر ۳۱۳
- طول: ۱۴ متر
- عرض: ۵ متر
- تک موتوره و تک سرنشین (در نمونه اولیه)
- سطح مقطع راداری پایین
- استفاده از مواد پیشرفته و آلیاژهای سبک
- قابلیت حمل سلاح های بومی و موشک هوا به هوا
- قابلیت پرواز در ارتفاع پایین و پشتیبانی نزدیک
نتیجه گیری؛ عاقبت و سرنوشت قاهر ۳۱۳
جنگنده قاهر ۳۱۳ که روزی به عنوان نماد تحقق آرمان های دفاعی ایران معرفی شد، در مسیر تکامل تدریجی خود به سمت نسل پیشرفته «پهپادهای جت پنهان کار» گام برداشت. بر اساس آخرین اخبار رسمی، قاهر دیگر به صورت سرنشین دار تولید نمی شود و نمونه های بی سرنشین آن در دست ساخت، تست و پایش عملیاتی هستند.
این انتقال از یک پیش طرح جنگنده نسل پنجم به پهپادهای جت مدرن و پنهان کار، نه تنها نشانه هوشمندی راهبردی و بومی سازی فناوری در ایران است، بلکه زمینه ساز جهش بزرگ در قدرت پهپادی و رقابت فناورانه با رقبای منطقه ای محسوب می شود.
نظرات کاربران