ستاره شناسی علمی است که به مطالعه اجرام آسمانی و درک قوانین فیزیکی حاکم بر کیهان می پردازد. اما آسترولوژی یا اختربینی، شاخه ای مجزا و خارج از چهارچوب علمی است که ادعا می کند می توان با توجه به جایگاه اجرام سماوی مانند خورشید، ماه و سیارات، آینده یا ویژگی های شخصیتی انسان را پیش بینی کرد. این باورها، اگرچه در بسیاری از جوامع ریشه دوانده اند، اما از نگاه علمی فاقد پشتوانه معتبر و مستند هستند.
آیا آسترولوژی حقیقت دارد؟
خیر، آسترولوژی یا اختربینی یک علم نیست و هیچ مدرک علمی معتبری برای اثبات تاثیر اجرام آسمانی بر سرنوشت و زندگی انسان وجود ندارد. اختربینی یک شبه علم است که بر پایه تفسیرهای غیرعلمی از موقعیت ستارگان و سیارات شکل گرفته و نتایج آن قابل آزمایش، سنجش یا استناد علمی نیست. اگرچه برخی افراد و گروه ها به اختربینی باور دارند، اما جامعه دانشگاهی و علمی آن را فاقد اعتبار می شناسد و توصیه می کند از آن به عنوان ابزاری برای تصمیم های مهم زندگی استفاده نشود.
آسترولوژی چیست و چگونه ادعا می کند آینده را پیش بینی می کند؟
آسترولوژی، که در فارسی به نام اختربینی، اخترگویی یا تنجیم نیز شناخته می شود، باور دارد که جایگاه اجرام سماوی از جمله ماه، عطارد، زهره، خورشید، مریخ، مشتری و زحل در لحظه های خاص، بر زندگی فردی و جمعی مردم تاثیر می گذارند و می توان بر اساس آن ها اتفاقات آینده یا خصوصیات افراد را پیش بینی کرد. مبنای نظری آسترولوژی، زمین مرکزی و جهان بینی بطلمیوسی است که زمین را مرکز دنیا فرض می کرد و سیارات در اطراف آن می چرخیدند.
دائرة البروج نیز در آسترولوژی، به دوازده بخش برابر تقسیم می شود که به نام برج های فلکی شناخته می شوند. هر برج بخشی از بدن و ویژگی هایی از شخصیت انسان را نمایندگی می کند و هر سیاره نیز بر بخشی خاص از این برج ها تاثیرگذار دانسته می شود. این طبقه بندی ها و ارتباطات، بدون پشتوانه تجربی و علمی قابل استناد مطرح شده اند و صرفاً جنبه تفسیرهای شخصی یا فرهنگی دارند.
انواع شاخه های عمده آسترولوژی
- طالع بینی: تفسیر حالت آسمان در لحظه تولد هر فرد و پیش بینی جزئیات زندگی او
- اختربینی عمومی: ارتباط وضعیت آسمان در زمان های خاص (مانند خسوف یا اعتدال بهاری) با رویدادهای جهانی و ملت ها
- اختربینی حکمی: تعیین مناسب بودن زمانی خاص برای شروع کار بر اساس وضعیت اجرام سماوی
- اختربینی مذاکره ای: پاسخ دادن به سؤالات خاص با تفسیر وضعیت ستارگان در لحظه پرسش
خانه های دوازده گانه در آسترولوژی
طبق باورهای آسترولوژی، دائرة البروج به ۱۲ خانه تقسیم می شود و هر خانه معنای ویژه ای دارد:
- خانه اول: فرد و هویت شخصی
- خانه دوم: دارایی ها و مالی
- خانه سوم: ارتباطات
- خانه چهارم: خانواده و خانه
- خانه پنجم: کودکان و خلاقیت
- خانه ششم: امور روزمره و بحران ها
- خانه هفتم: ازدواج و شراکت
- خانه هشتم: امور مشترک و تحولات
- خانه نهم: اعتقادات و معنویت
- خانه دهم: اعتبار، جایگاه و موفقیت
- خانه یازدهم: روابط اجتماعی و آرزوها
- خانه دوازدهم: ناخودآگاه و رازها
تفاوت نجوم و آسترولوژی
نجوم شاخه ای از علوم پایه است که با استفاده از ابزارها و روش های علمی، به بررسی ماهیت و رفتار اجرام آسمانی و ساختار کیهان می پردازد. یافته های نجومی نتیجه مشاهده، آزمایش، و تحلیل داده های واقعی هستند و دائماً مورد بازبینی قرار می گیرند. اما اختربینی هیچ مبنای علمی ندارد و پیش بینی های آن صرفاً براساس روش های غیرمعتبر صورت می گیرد.
تاریخچه طالع بینی و آسترولوژی در ایران و جهان
اختربینی از دوران باستان تاکنون، در تمدن های مختلف از جمله بین النهرین، ایران باستان، یونان و هند رواج داشته است. در ایران، ساسانیان و پس از آنان، بعضی طبقات مذهبی و نخبگان اجتماعی به آن توجه زیادی نشان داده اند. بعد از ترجمه آثار یونانی، هندی و پهلوی به زبان عربی، آسترولوژی و طالع بینی وارد جهان اسلام شد و گسترش یافت.
در عین حال، این باورها در تاریخ اسلام و مسیحیت با مخالفت های دینی و علمی مواجه شدند و در نهایت جایگاه خود را بیشتر نزد عوام حفظ کردند تا خواص.
جایگاه آسترولوژی در اسلام و ایران
در جهان اسلام، آسترولوژی ابتدا مورد توجه قرار گرفت، اما به دلیل تعارض با مباحث اعتقاد به اختیار و قدرت بی حد و حصر خداوند، توسط برخی اندیشمندان رد شد. با این حال در میان عوام یا برخی فیلسوفان خاص، نوعی از طالع بینی ادامه پیدا کرد و حتی به عنوان بخشی از تاریخ فلسفه و عرفان اسلامی به آن نگریسته می شود.
آیا آسترولوژی می تواند آینده را پیش بینی کند؟
بر اساس مطالعات علمی، هیچ شواهد محکمی وجود ندارد که تایید کند آسترولوژی می تواند آینده را پیش بینی کند یا ویژگی های شخصیتی افراد را به درستی بازگو نماید. نتایج پژوهش های متعددی که درباره صحت طالع بینی انجام شده، این ادعاها را رد می کند و اعتقاد به اثرات ستارگان و سیارات بر سرنوشت انسان ها را غیرعلمی می داند.
جمع بندی
اختربینی (آسترولوژی) علی رغم جذابیت و ریشه های عمیق فرهنگی و تاریخی، یک شبه علم تلقی می شود و هیچ پشتوانه علمی برای ادعاهای خود ارائه نمی دهد. پیش بینی آینده یا تفسیر شخصیتی بر پایه وضعیت اجرام سماوی، صرفاً یک باور عامیانه و غیرعلمی است و نباید نقش تعیین کننده ای در تصمیم گیری های سرنوشت ساز زندگی داشته باشد.
نظرات کاربران