تفاوت نقاشی کردن کودکان غمگین و کودکان شاد در چیست؟
روان شناسی نقاشی کودکان؛ کلید دنیای درونی آن ها
نقاشی کودکان فراتر از یک سرگرمی ساده یا فعالیت هنری است. به گفته ملیکا ملک زاده رضوی، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، نقاشی یکی از مهم ترین ابزارهای بیان هیجانات و احساسات در سنین پایین است و می تواند به بزرگ ترها سرنخ هایی درباره شاد بودن یا غمگین بودن کودک بدهد. کودکان به دلیل محدودیت مهارت های کلامی، بسیاری از خواسته ها، نگرانی ها و حتی تجربه های ناخودآگاه خود را از طریق نقاشی بازتاب می دهند.
با این حال، تفسیر نقاشی کودک باید همیشه همراه سایر روش های ارزیابی مثل مصاحبه، مشاهده و تست های روان شناختی باشد و هیچگاه نباید فقط به یک نقاشی اکتفا کرد.
کدام نشانه ها در نقاشی کودکان بررسی می شوند؟
- رنگ ها: کودکان شاد معمولا از رنگ های روشن و متنوع (زرد، سبز، آبی، نارنجی) بهره می برند. کودکان غمگین یا مضطرب بیشتر به رنگ های تیره یا تکرار رنگ های سیاه، قرمز تند و خاکستری گرایش دارند.
- اندازه و محل ترسیم شخصیت اصلی: کشیدن شخصیت اصلی به صورت کوچک، گوشه گیر یا پایین صفحه می تواند نشانگر احساس ضعف، تنهایی یا اضطراب باشد. در مقابل، نقاشی های بزرگ و مرکزی نشانه اعتماد به نفس و امنیت هستند.
- جزئیات چهره و بدن: حذف اجزایی مثل دهان، چشم یا دست ها اغلب ناشی از احساس ناتوانی در بیان، ترس از قضاوت یا تجربه های آسیب زا است.
- فشار خطوط و نحوه رسم: فشار زیاد مداد، خطوط تیز و خشن نمایانگر تنش یا عصبانیت است. خطوط کم رنگ و بی رمق نشانه اضطراب یا بی انگیزگی هستند.
- مضامین رایج: نقاشی خانه گرم با پنجره و در، خورشید، طبیعت سبز و کنار هم بودن اعضای خانواده نشانه فضای امن خانوادگی است. خانه بدون در و پنجره، شخصیت تنها یا تصاویر ترسناک نشانه اضطراب یا ناامنی هستند.
ویژگی های نقاشی کودکان شاد
کودک شاد معمولا نقاشی هایی با رنگ های زنده و متنوع، شخصیت هایی با چهره های خندان، دست به دست بودن اعضای خانواده، خورشید در آسمان و طبیعت سرسبز خلق می کند. این کودکان اغلب خود را در مرکز نقاشی و در کنار خانواده یا دوستان می کشند و عناصر نقاشی آن ها نشانه امنیت، اعتماد به نفس و آرامش هستند.
- تنوع بالای رنگ
- شخصیت های مثبت با چهره های شاد
- نظم فضایی مشخص و نبود آشفتگی
- عناصر امیدبخش مانند خورشید، گل، درخت و خانه های روشن
ویژگی های نقاشی کودکان غمگین یا مضطرب
کودک غمگین یا ناراحت بیشتر تمایل به استفاده از رنگ های تیره و سنگین، حذف یا کوچک کشیدن خود در نقاشی، عناصر ترسناک مثل هیولا یا حیوانات خشن و فضای کم نور یا تاریک دارد. ممکن است چهره ها بدون احساس، بدن های ناقص یا خانه هایی بدون پنجره یا در رسم شوند. نشانه هایی مانند جدایی اعضای خانواده، دوری از دیگران، و کشیدن چهره های بسته به نوعی احساس انزوا یا آسیب های تجربه شده اشاره دارد.
- تکرار رنگ های سیاه، خاکستری و قرمز تند
- حذف خود یا دیگر شخصیت ها از نقاشی
- وجود عناصر ترسناک، فضای خالی یا اشکال شکسته
- خانه های بی در و پنجره یا شخصیت های تنها و پریشان
- بی نظمی و آشفتگی فضایی
تکرار مضامین خاص چه معنایی دارد؟
اگر کودکی بارها یک موضوع خاص مانند باران، زندان، حیوان زخمی، خانه تاریک یا بدون پنجره را نقاشی کند، این می تواند نشانه مشغولیت ذهن با تجربه ای ناگوار، ترس یا خاطره دردناک باشد. کودکان آسیب دیده گاهی آدم ها را بدون اجزا یا احساس می کشند که بازتابی از احساس فقدان یا بی توجهی است.
چه زمانی باید نگران شویم؟
تغییر ناگهانی سبک نقاشی کودک، کاهش شادابی رنگ ها یا رو آوردن به موضوعات تیره و مضطرب کننده باید به والدین یا مربیان هشدار دهد. در این شرایط، گفت وگو با روان شناس کودک و بررسی بیشتر توصیه می شود.
جمع بندی: نقاشی؛ زبان بی واسطه احساسات کودکان
تفاوت نقاشی کودکان شاد و غمگین تنها در زیبایی شناسی یا انتخاب رنگ نیست؛ بلکه دریچه ای به احساسات، تجربیات و نیازهای عاطفی آن هاست. توجه آگاهانه به این آثار، می تواند گامی مهم در شناسایی و حمایت از کودک در مسیر رشد سالمش باشد.
نظرات کاربران