بابک زنجانی کیست؟ زندگی نامه، حواشی و قرارداد سرمایه گذاری ۶۱ هزار میلیاردی
بابک زنجانی، بازرگان، سرمایه دار و یکی از جنجالی ترین چهره های اقتصادی ایران در دهه گذشته بوده است. نام او برای اولین بار در زمان دور زدن تحریم های بین المللی و انتقال ارزهای بلوکه شده ایران بر سر زبان ها افتاد. با بازداشت و محکومیت او به اعدام، داستانش ابعاد پیچیده تری به خود گرفت.
اما اخیراً با انتشار تصویری از زنجانی در یک جلسه و سپس قرارداد بزرگ ۶۱ هزار میلیارد تومانی بین شرکت آوان ریل (منتسب به زنجانی) و وزارت راه و شهرسازی، بار دیگر توجه جامعه و رسانه ها به سمت او جلب شده است.
زندگی نامه بابک زنجانی
زنجانی متولد 21 اسفند 1352 در تهران است. وی دوران سربازی را در بانک مرکزی به عنوان راننده گذراند و پس از آن فعالیت خود را در بازار ارز آغاز کرد. او در سال های ابتدایی دهه 80 با خرید و فروش ارز سودهای کلانی به دست آورد و بعدها شرکت ها و فعالیت های بیشتری را آغاز کرد.
نقطه عطف: ورود به صنعت نفت
در دوران تحریم های اقتصادی علیه ایران، زنجانی با ادعای همکاری با دولت برای فروش نفت نقش آفرینی کرد. همین امر باعث حضور او در سطح اول تجارت بین المللی ایران شد. وی اعتراف کرده بود که طی دو سال، بیش از ۱۷ میلیارد دلار از درآمد نفتی ایران را بازگردانده است.
محکومیت تا تغییر حکم
زنجانی در دی ماه ۱۳۹۲ به دلیل بدهی به دولت ایران و فعالیت های مشکوک مالی بازداشت شد. او متهم به اختلاس بیش از ۲.۵ میلیارد یورو شد و در سال ۱۳۹۵ حکم اعدامش صادر شد. اما در اردیبهشت ۱۴۰۳ با موافقت رهبر جمهوری اسلامی ایران این حکم به ۲۰ سال حبس تغییر کرد. گفته می شود او ۱۰ سال از این محکومیت را گذرانده و طبق قانون، دوران حبسش رو به پایان است.
بابک زنجانی در کدام زندان است؟
بر اساس اخبار رسمی، تا مدت ها زنجانی در زندان اوین نگهداری می شد اما مشخص نیست که در حال حاضر آزاد شده یا در مکان دیگری نگهداری می شود. تصاویر اخیر و حضور غیررسمی اش در فعالیت های اقتصادی، این شایعه را تقویت کرده که او ممکن است از زندان خارج شده باشد.
سرمایه گذاری ۶۱ هزار میلیاردی بابک زنجانی
در فروردین ۱۴۰۳، وزارت راه و شهرسازی قراردادی ۶۱ هزار میلیارد تومانی با شرکت آوان ریل امضا کرد. این شرکت زیرمجموعه هلدینگ دات وان است که به بابک زنجانی منتسب بوده. بر اساس گزارش ها، این قرارداد شامل تأمین واگن، قطعات ریلی و نوسازی ناوگان حمل و نقل است. زنجانی در پستی در شبکه اجتماعی ایکس به نوعی این همکاری را تأیید کرد.
پشت پرده هلدینگ وان و برند دات وان
هلدینگ وان یا همان «دات وان»، که ادعا می شود توسط زنجانی حمایت مالی می شود، فعالیت های گسترده ای در حوزه های مختلف اقتصادی دارد. از خطوط هوایی، تاکسی های برقی، حمل سوخت، شرکت های ریلی و بانکی گرفته تا پروژه های زیرساختی شهری. اگرچه نام بابک زنجانی در اسناد رسمی هلدینگ وجود ندارد، اما مدیرعامل شرکت آوان ریل اذعان داشت که زنجانی نقش پشتیبانی دارد.
پول های بابک زنجانی کجاست؟
یکی از بزرگ ترین ابهامات درباره بابک زنجانی، محل نگهداری دارایی هایش است. ادعا شده بخش زیادی از پول های نفتی در بانک های خارجی بلوکه شد و باقی، صرف خرید شرکت ها در خارج و داخل کشور شد. او صاحب بانکی در مالزی، بانک در تاجیکستان و چندین شرکت هواپیمایی، مالی و صرافی بوده است.
ثروت بابک زنجانی چقدر است؟
برآورد شده که ثروت زنجانی طی سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ بالغ بر ۲۲ میلیارد یورو بود. او مالک بیش از ۷۰ شرکت داخلی و خارجی بود و تا پیش از بازداشت، بیش از ۱۷ هزار کارمند در سراسر دنیا داشت. شرکت هواپیمایی قشم، ساختمان ایران زمین، باشگاه فوتبال راه آهن و دارایی های دیگر بخشی از امپراتوری اقتصادی او محسوب می شود.
ثریا اسدی همسر سابق بابک زنجانی
ثریا اسدی همسر سابق زنجانی در سال ۱۳۸۸ از او جدا شد. بر اساس برخی منابع، در پرونده طلاق او نام شرکت سورینت قشم به میان آمده است. گفته می شود این ازدواج از نظر مالی و تجاری اثرات متقابلی داشت.
بابک زنجانی و سینما
زنجانی علاوه بر اقتصاد، در سینما هم سرمایه گذاری کرده است. از جمله فیلم های:
- هیچ کجا، هیچ کس – با سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد تومانی
- فیلم سیزده به کارگردانی هومن سیدی
- نقش نگار به کارگردانی علی عطشانی
او همچنین از امیر جعفری به عنوان مشاور هنری استفاده کرده است. با این حال، برخی از هنرپیشه ها پس از حضور نام او، نسبت به پیامدهای این همکاری انتقاد کردند.
پروژه ایران زمین و حواشی آن
پروژه ایران زمین در شهرک غرب تهران، یکی از پروژه های شاخص متعلق به زنجانی بود که به علت گودبرداری غیراصولی متوقف شد. بخشی از خیابان فروریخت و خسارت های سنگینی ایجاد کرد. مجوز این پروژه در آذرماه ۹۲ باطل شد.
نام زنجانی در پرونده فساد ترکیه
در سال ۲۰۱۳، در جریان افشای فساد در ترکیه، نام شرکت سورینت در انتقال غیرقانونی طلا از ایران مطرح شد. رسانه های ترکیه ای مدعی شدند که بخشی از ۱.۵ تُن طلای کشف شده متعلق به شرکت سورینت و زنجانی بوده است.
آینده اقتصادی بابک زنجانی
با توجه به خروج تدریجی زنجانی از زندان، سرمایه گذاری مجدد او در پروژه های زیرساختی کشور و نیز حضور در بازار ریلی و حمل ونقل کشور، به نظر می رسد که او بار دیگر به دنبال ساختن امپراتوری مالی جدیدی است. آیا این بازگشت، به نفع اقتصاد است یا باز هم موجی از انتقادات شکل خواهد گرفت؟
جمع بندی
بابک زنجانی چهره ای پیچیده در اقتصاد و سیاست اقتصادی ایران است. او را هم می توان در قامت یک «قهرمان اقتصادی در زمان تحریم» دید و هم در نقش یک «مفسد بزرگ» که میلیاردها دلار از سرمایه ملی را در معرض تهدید قرار داد. اکنون و با سرمایه گذاری های اخیرش، زنجانی بار دیگر به خط مقدم بازگشته است؛ اما این بار در شرایطی متفاوت و با نگاه های تیزبین تر مردم و رسانه ها.
نظرات کاربران