چرا هنگامی که افراد نادان از ما تعریف می کنند، نباید خوشحال شویم؟
در جهان امروز، تعریف و تمجید دیگران می تواند روی اعتمادبه نفس ما تأثیر مثبت بگذارد، اما زمانی که این تعریف ها از سوی افراد ناآگاه و نادان باشد، باید بیشتر هشیار باشیم تا خوشحال. در این مقاله پیرامون این سوال مهم که «چرا نباید از تعریف یک فرد نادان خوشحال شویم؟» به بررسی های روان شناختی، فلسفی و اجتماعی خواهیم پرداخت.
روایت عبرت آموزی از افلاطون
گویند روزی افلاطون، فیلسوف بزرگ یونانی، نشسته بود. مردی نزد او آمد و پس از مدتی سخن گفتن، شروع به تمجید از فردی دیگر کرد که درباره افلاطون با نیکی سخن گفته بود. او می گفت:
«امروز فلان شخص را دیدم که دربارهٔ تو سخن می گفت و تو را می ستود. می گفت: افلاطون، بزرگ مردی است که کسی هرگز چو او نبوده و نخواهد بود.»
افلاطون با شنیدن این سخنان، سرش را پایین انداخت، سکوت کرد و اشک ریخت. مرد پرسید: «ای حکیم! چرا آزرده شدی؟ من که فقط حامل یک تعریف خالصانه بودم.» افلاطون پاسخ داد:
«از تو رنجی نرسید؛ اما هیچ چیز برایم بدتر نیست که جاهلی مرا بستاید.»
نکته ای عمیق از خرد افلاطون
در نگاه اول، شاید به نظر برسد که تعریف کردن دیگران ـ به ویژه با چنین شور و هیجانی ـ باید مایه ی خوشحالی باشد. اما افلاطون به ما هشدار می دهد که اگر کسی که خرد و دانش ندارد، ما را تحسین کند، باید نگران باشیم نه خوشحال.
چرا نباید از تعریف افراد نادان شاد شویم؟
- ارزش گذاری نادرست: افراد نادان توانایی تشخیص درستی از نادرستی یا حق از باطل را ندارند. بنابراین اگر فردی ناآگاه از عملکرد ما تعریف کند، این احتمال وجود دارد که عملکرد ما از منظر ارزش های سطحی یا اشتباه او قابل ستایش بوده و نه از منظر حقیقت.
- معیار خطا: زمانی که شخصی که خود راه را گم کرده است برای ما سوت و کف می زند، این شاید نشانه ای باشد که ما نیز از مسیر درست خارج شده ایم.
- غفلت از خودانتقادی: نادانان معمولا خود را محق می دانند و دیگران را بدون تعمق می ستایند یا نکوهش می کنند. اگر خود را با نظر شخصی چنین افرادی بسنجیم، ممکن است از بلوغ فکری عقب بمانیم و غرور کاذب پیدا کنیم.
فهم نارس از خوبی
باید در نظر گرفت که نادانان تصویری نادرست از خوبی و بدی دارند. بسیاری از اعمال ناپسند را زیبا می بینند و بسیاری از رفتارهای عاقلانه را درک نمی کنند. پس اگر از دید یک نادان، ما فردی عالی هستیم، باید به خود شک کنیم: آیا معیاری که مورد تحسین قرار گرفته ایم، معیار خداپسندانه یا عادلانه ای بوده است؟
افسانه ای ساده با پیامی ژرف
روایت افلاطون بسیار ساده اما عمیق و تأمل برانگیز است. او به ما می آموزد که معیار تعریف دیگران نباید ما را فریب دهد. بزرگی و انسانیت را باید در منظر خردمندان و راست گویان سنجید، نه در تحسین ناآگاهان.
📌 جمع بندی
اگر روزی تعریفی از انسان ناآگاه شنیدید، به جای شادمانی، اندکی مکث کنید و از خود بپرسید:
«چه کرده ام که فردی نادان آن را زیبا دیده؟ آیا در مسیری قرار دارم که منشأ فریب است یا حقیقت؟»
تحسین انسان های بی خرد ممکن است زنگ خطری باشد برای ما که در حال اشتباه قدم برداشتن هستیم.
پس در نهایت، نباید به تعریف جاهلان دل بست.
نظرات کاربران